၁၉၈၆ ယူကရိန်းနိုင်ငံ ချန်နိုဘိုင်းနူကလီးယားစက်ရုံ (Chernobyl) ပေါက်ကွဲတာ ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာ အမြင့်ဆုံးအဆင့် ၇ ရှိတဲ့ အဆိုးရွားဆုံး ပေါက်ကွဲမှုနှစ်ခုထဲက တစ်ခုပါ။ နောက်တစ်ခုကတော့ ၂၀၁၁ ငလျင်လှုပ်လို့ ပေါက်ကွဲတဲ့ ဂျပန်က ဖူကူရှီးမား စက်ရုံပါ။ ယူရေနီယမ်ဓာတ်သင့်လို့ ကင်ဆာဖြစ်သူတွေ၊ ယူရေနီယမ်ဓာတ်က ပင်လယ်ရေထဲထိ စိမ့်နေလို့ အဲဒီအနီးအဝိုက်က ဖမ်းမိတဲ့ ငါးတွေ မစားဖို့၊ ရေတွေ မသောက်ဖို့ သတိပေးပါတယ်။ ကန်တက်ကီရုံးမှာတုန်းက ဘွဲ့ရပြီးခါစ အသစ်ဝင်လာတဲ့ အင်ဂျင်နီယာ ၁၀ ယောက်မှာ မိန်းကလေးဆိုလို့ ရှားရှားပါးပါး တစ်ယောက်ထဲပါတဲ့ ဝှစ်တနီနဲ့ စကားစပ်မိတော့ သူ အင်တန်းဆင်းရတာ နူကလီးယားပါဝါစက်ရုံတဲ့။ ရုပ်ရှင်ထဲကအတိုင်း အဖြူရောင်ကာဗာဝတ်ရုံကြီးတွေ ဝတ်ရပြီး ယူရေနီယမ်ကနေ ရောင်ခြည်တွေ ဖြာနေတာများ အင်မတန် လှတာတဲ့။ သုံးပြီးတဲ့ ယူရေနီယမ်ကို ဘယ်လိုစွန့်ပစ်လဲမေးတော့ ပြန်လည်သန့်စင်ဖို့က အကုန်အကျများလို့ သံဗုံးအထူကြီးတွေနဲ့ ပင်လယ်အောက်ကို စွန့်ပစ်ကြပါသတဲ့။ လူမရှိတဲ့ တခြားဂြိုလ်တွေမှာ သွားစွန့်ပစ်နိုင်မလားလို့ အဓွန့်တက်ကြည့်တော့ တခြားဂြိုလ်တွေဆီ သွားဖို့ဆိုတာ ပိုက်ဆံအရမ်းကုန်တာ ခုတောင် အင်္ဂါဂြိုလ်လောက်ပဲ ခြေချနိုင်သေးတယ်။ မတော်တဆဖြစ်လို့ ကောင်းကင်မှာ ပေါက်ကွဲရင် တကမ္ဘာလုံး ဓာတ်ရောင်ခြည် သင့်တော့မှာပေါ့။ တခြားဂြိုလ်တွေမှာ သွားစွန့်ပစ်လို့ မတော်တဆ ပေါက်ကွဲရင် ကမ္ဘာမှာ ပေါက်ကွဲတာလောက် ထိန်းချုပ်ဖို့ မလွယ်ဘူးလေ။
စစ်ဗိုလ်တွေကို ရုရှဆီ ပညာတော်သင်လွှတ်၊ ရုရှားနည်းပညာ၊ မြောက်ကိုရီးယား အကူအညီနဲ့မြန်မာပြည်မှာ နူးကလီးယားစက်ရုံဆောက်နေတည်လို့ သတင်းသိုးသိုးသန့်သန့် ထွက်လာတော့ အစိုးရက ဒုံးကျည်ထုတ်လုပ်ဖို့ မဟုတ်ပါဘူး၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား လိုအပ်ချက်များတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဓာတ်အားပေးစက်ရုံဆောက်တာ ဘာညာနဲ့။ ကိုယ်တို့ရွာမှာ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား မရသေးတာ ခုထိပါပဲ ကိုယ်တို့ငယ်ငယ်တုန်းက ရွာမှာ ညဖက်ဆို မီးစက်သံ တညံညံပေါ့။ တချို့အိမ်တွေက တခြားအိမ်တွေကို တလဘယ်လောက် အခကြေးငွေးနဲ့ ည ၆ နာရီကနေ ၁၀ အထိ မီးပေးတယ်။ ကမ္ဘာ့ဖလားဗိုလ်လုပွဲ၊ ပရီးမီးယားလိခ် ဗိုလ်လုပွဲတွေဆို တအိမ်အိမ်မှာ စုကြည့်ကြတယ်။ ခုတော့ အိမ်မှာ ဆိုလာပြားတွေတပ်ပြီး အင်ဗာတာထဲ အားသွင်း ညဖက်ဆိုရင် အင်ဗာတာနဲ့ မီးချောင်းလင်းတော့ မီးစက်သံတွေ မညံတော့ဘူးလို့ အဖေက ပြောပြတယ်။ ကိုယ် စဉ်းစားမိတာက ကိုယ်တို့နိုင်ငံမှာ နူးကလီးယားစက်ရုံထက် ပိုလျှံလို့ရောင်းတာပါဆိုတဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့၊ ဆိုလာတွေနဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်စက်ရုံများ တည်ဆောက်တာ ပိုမကောင်းဘူးလားလို့။ ၉၉.၉ ရာခိုင်နှုန်း တိကျသေချာတဲ့ ဂျပန်မှာတောင် မလွဲမရှောင်နိုင်တဲ့ သဘာဝဘေးဒဏ်ကြောင့် နူးကလီးယားစက်ရုံ ပေါက်ကွဲသေးတာ ကိုယ်တို့နိုင်ငံမှာ အဲဒီလိုမျိုးဖြစ်လို့ကတော့ လှည်းတန်းအင်္ဂလိပ်စာကျောင်းက ဆရာကြီးရဲ့ စကားကို ငှားသုံးရမယ်ဆိုရင် အားလုံး မျိုးကန်းကုန်တော့မှာပဲ။
မိသားစုထဲမှာ ကင်ဆာဖြစ်တဲ့လူ ရှိလား မရှိဘူး ဆရာ။ ကန်တက်ကီအိမ်ရှင်မရဲ့ အဘွားက ရင်သားကင်ဆာနဲ့ ဆုံးသွားတာမို့ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေ အခွင့်အရေးများလို့ သူ့အသက် ၃၅ နှစ် ပြည့်တာနဲ့ နှစ်တိုင်း မန်မိုဂရမ် စစ်ရပါတယ်။ ဟောလိဝုဒ်ရုပ်ရှင်မင်းသမီး အင်ဂျလီနာဂျိုလီ ဆိုရင်လည်း သူ့အမေ၊ အဒေါ်တို့ဟာ ရင်သားကင်ဆာကြောင့် သေဆုံးသွားတာမို့ သူ့ရဲ့ မျိုးရိုးဗီဇ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းက ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ချေမို့ ရင်သားနှစ်ဖက် ဖြတ်ထုတ်ထားပါတယ်။ အသက်ထက် ဘယ်ဟာက အရေးမကြီးဘူးမလား။ မင်း မနက် မိုးလင်းရင် လက်ချောင်းလေးတွေ ကွေးလို့မရဘူး ခဏကြာတော့ ကွေးလို့ရတယ်မလား ဟုတ်တယ်။ အရက်မသောက်၊ ဆေးလိပ်မသောက်၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွှတ်တဲ့ အစားသောက် စားတယ်၊ နေ့တိုင်း ၁၅ မိနစ် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တယ်၊ တနေ့ကို နာရီဝက် လမ်းလျှောက်ရတယ် နယူးယောက်ကို ရောက်ကတည်းက၊ ပိတ်ရက်တွေမှာ ဟိုက်ကင်းသွားတယ်၊ လမ်းလျှောက်အဖွဲ့တွေနဲ့ လမ်းလျှောက်တယ် အနည်းဆုံး ၄ မိုင်ကနေ ၈ မိုင်။ မင်း သွေးဖောက်စစ်ရမယ်၊ သိုင်းရွိုက်အာထရာဆောင်း ရိုက်ရမယ် နောက်တပတ် ပြန်လာခဲ့။ အင်း ဆရာဝန်ကတော့ တော်တော်ဦးနှောက်စားမယ် မျိုးရိုးထဲမှာလည်း မရှိ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွှတ်အောင် နေတယ်လို့လည်းပြောသေးတယ်။ သွေးဖောက်မယ်ဆိုတော့ ကိုယ့်သွေးကြောတွေက သေးမျှင်လွန်းလို့ အကြောရှာရ ခက်လိမ့်မယ်။ စင်္ကာပူက HSA (Health Science Authority) မှာ သွေးလှုတုန်းက ကိုယ့်သွေးကြောက သေးမျှင်လွန်းလို့ သွေးမလှုနဲ့တော့လို့ စလုံးနာ့စ်မပြောတာကို သတိရသွားတယ်။
သွေးလှုခွင့်ရဖို့ဆိုတာ အင်မတန်ခက်တာ စင်္ကာပူကျောင်းက သူငယ်ချင်းတွေ အပါအဝင် ပထမအကြိမ် ၁၂ ယောက် သွားလှုတာ လက်ညှိုးကို အပ်နဲ့ဖောက်ပြီး သွေးမှာပါဝင်တဲ့ အိုင်ရွန်းဓာတ် အရည်အသွေး ပြည့်မပြည့်စစ်တာ ကိုယ့်အိုင်ရွန်းက ၉ ။ မြန်မာဆရာဝန်က အမျိုးအမီးတွေဟာ လစဉ်ဓမ္မတာကြောင့်ရော၊ ဥရောပသူတွေလောက် အမဲသား၊ အသည်း၊ ပဲ သိပ်မစား၊ ဟိုဟာမစား၊ ဒီဟာမစား အစားရှောင်ကြတာကြောင့် အိုင်ရွန်းဓာတ်က နည်းလေ့ရှိပါတယ် ဒါပေမဲ့ စိုးရိမ်စရာတော့ မရှိပါဘူးလို့ ရှင်းပြပါတယ်။ အိုင်းရွန်း ၁၂ ရှိတဲ့ သွေးကိုမှ အရည်အသွေး ပြည့်မှီတဲ့သွေးဆိုပြီး လှုခွင့်ပြ ုတာမို့ ပထမအကြိမ်မှာ လှုခွင့်မရခဲ့ဘူး။ တခြားသူတွေကတော့ အဖျားနည်းနည်းရှိနေလို့၊ လွန်ခဲ့တဲ့ ၃ ရက်အတွင်း ဆေးသောက်ထားလို့၊ အဲဒီနေ့မနက်မှာ ကော်ဖီသောက်လာလို့နဲ့ ၁၂ ယောက် သွားလှုတာ ၄ ယောက်ပဲ လှုခွင့်ရတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် သွားလှုတော့ နပ်သွားပြီ အမဲသား၊ ပဲတွေစား၊ ပဲနို့ရည်တွေ သောက်တယ်။ လှုခွင့်ရပြန်တော့လည်း သွေးကြောက သေးနေတယ် လှုခွင့်မပြုဘူးလို့ ဆိုလာတော့ မျက်နှာမကောင်းဘူးပေါ့။ မြန်မာနာ့စ်မကြီးက သမီး သိပ်လှုချင်ရင် အန်တီ ကူညီမယ် ဒီဘောလုံးလေးကို ဖျစ်ညှစ်နေတဲ့။ သွေးထုတ်တာ ၁၀ မိနစ်လောက်ပါပဲ သွေးလှုပြီးရင် မူးတတ်လို့ ငြိမ်နေဦးဆိုပေမဲ့ အိုကေပါ ကိုယ် မမူးပါဘူး။ သွေးလှုသူတွေကို ကျွှေးတဲ့ကောင်တာမှာ တန်းသွားစီတော့ ရိပ်ခနဲ၊ ဝုန်းခနဲ ဖြစ်သွားလိုက်တာ မြန်မာနဲ့ တူတယ် ခုဏက မြန်မာစကားပြောနေတာ တွေ့လိုက်တယ်ဆိုတဲ့ အသံကိုတော့ ကြားလိုက်ပေမဲ့ မျက်စိက ဖွင့်လို့မရ။
တွန်းလှည်းပေါ်ကနေ ကုတင်ဆီရောက်တဲ့အထိ သိနေ၊ ကြားနေပေမဲ့ မျက်လုံးက ဖွင့်လို့မရ။ မျက်လုံးဖွင့်လိုက်တော့ စိတ်ပူနေတဲ့ ကိုယ့်သူငယ်ချင်းတွေကို အားလုံးကောင်းပါတယ် ခေါင်းနည်းနည်း ဖုတာကလွဲလို့ဆိုတော့ မြန်မာဆရာဝန်လေးက ဘေးပတ်ဝန်းကျင်က မြင်လိုက်သူတွေကို လိုက်မေးတယ်။ နောက်တော့ မြင်လိုက်တဲ့သူတွေက ကိုယ် မေ့လဲတော့ တန်းစီရာမှာ ခြားထားတဲ့တိုင်နဲ့ ခေါင်းကို ထိသွားတယ်လို့ ပြောတာမို့ မြန်မာဆရာဝန်က ၁ ရက် စောင့်ကြည့်ရမယ်လို့ ဆိုလာတော့ ဆေးရုံတက်နေတဲ့ သူ့သူငယ်ချင်းကို သတင်းသွားမေးဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ မကြီးကို ဖုန်းဆက်လှမ်းခေါ်ရတယ်။ နာရီဝက်ခြားတခါ နာ့စ်မလေးတွေလာပြီး ခေါင်းမူးလား၊ အန်ချင်လား၊ ဘာတွေ ခံစားရလဲချည်းပဲ လာမေးတယ်။ ခေါင်းမူးလာတာ၊ အန်ချင်လာတာတွေဟာ ခေါင်းထဲ သွေးယိုစီးတဲ့ လက္ခဏာတွေမို့ အရေးကြီးပါတယ်တဲ့။ ၆ နာရီ ကြာပြီးလို့ အဲဒီလက္ခဏာတွေလည်း မပြတော့ CT Scan အစား Skull Scan ပဲ ရိုက်ပါမယ်တဲ့။ CT Scan ကို ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာ မြင်ဖူးကြပါလိမ့်မယ် ခန္ဓာကိုယ်ကို စက်ကြီးထဲ ထည့်ပြီး ဦးနှောက်ကို အသေးစိတ်စကင်ဖတ်တာမို့ ဈေးလည်းကြီးတယ်။ ၂၄ နာရီ စောင့်ကြည့်ပြီး Skull Scan အဖြေကလည်း ကောင်းတာမို့ ဆေးရုံးက ဆင်းခွင့်ပြ ုလိုက်ပါတယ်။ ကိုယ့်ရှေ့က ခုတင်ကို ရောက်လာတာက အဘွားကြီးတစ်ယောက် ရေချိုးခန်းမှာ ချော်လဲရင်း ခေါင်းဆောင့်မိသွားလို့တဲ့။ MC တစ်ရက်ပဲ တောင်းပြီး နောက်နေ့ ရုံးရောက်လို့ ကွန်ပျူတာကို ကြည့်လိုက်တာနဲ့ ခေါင်းမူးလို့ နောက်ထပ် ခွင့် ၃ ရက် ထပ်ယူရတယ်။ စန်းစန်းလေ သွေးသွားလှုတာ ဆေးရုံရောက်သွားလို့၊ အယ်မလေး သွေးတစ်ပုလင်း သွားလှုတာ ကံကောင်းလို့ သွေးနှစ်ပုလင်း ပြန်မသွင်းရတယ်နဲ့ ရုံးမှာ ကိုယ့်အဖြစ်က ဟားစရာကိုဖြစ်လို့။
ကွန်ပျူတာ၊ တီဗွီကြည့်ရင် ခေါင်းမူးလာလို့ မကြည့်ဖို့ သတိပေးတာကို နားမထောင်တာကိုး။ သွေးထုတ်တဲ့ ဘယ်ဖက်လက်က သွေးကြောတွေမှာ ညိုမည်းစွဲရာတွေ ပေါ်လာပြီး လက်က မြှောက်လို့ မရဘူး။ သွေးလှုပြီးပြီးချင်း HSA ဝင်းထဲမှာ မူးလဲတာမို့ တရက်ဆေးရုံတက်စရိတ်၊ Skull Scan စစ်တာ အားလုံးကို HSA က အကုန်ခံမဲ့အကြောင်း၊ ခေါင်းမူးရင်၊ လူနာတင်ယဉ် လိုအပ်ရင် ချက်ချင်းဖုန်းခေါ်ဖို့ ဖုန်းတဂွမ်ဂွမ် ဆက်ပါတယ်။ တော်သေးတာပေါ့ တခြားမှာသာ မူးလဲရင် ဆေးရုံစရိတ်ကို ကိုယ့်ဘာသာ ပေးရမှာ။ အဲဒီကစလို့ လှုချင်ရင် ပိုက်ဆံလှု နောက်နောင် သွေးဘယ်တော့မှ မလှုရလို့ မကြီးက တချက်လွှတ်အမိန့်ထုတ်ကာ တားမြစ်လိုက်တယ်။ ကိုယ်လည်း နောက်ထပ် မလှုရဲတော့ဘူး တခုခုဖြစ်ရင် ကြည့်ပေးမဲ့ မိသားစုဝင်တွေမှ မရှိတာကိုး။ အဲဒီအကြောင်း BloodBank@HSA မှာ တစ်နေ့တာ ဆိုပြီး ပို့စ်ရေးဖူးတယ်။ ကန်တက်ကီရုံးမှာ အမေရိကန်ကြက်ခြေနီသွေးလှုကား လာမယ် အလှုရှင်စာရင်းလို့ ကပ်ထားတာကို တွေ့ရင် သွေးမလှုနိုင်တော့တာကို မချင့်မရဲဖြစ်လို့ အလှုရှင်တွေကို သာဓုခေါ်တယ်။ သွေးဖောက်တဲ့နာ့စ်မလေးက ထောင်နေတဲ့ အကြောကိုပြပြီး အဲဒီအကြောကိုသာ ဖောက်လို့ကတော့ ပေါက်သွားမယ်။ သွေးဖောက်တာ မနာဘူး သွေးလှုတုန်းက နာတယ်ဆိုတော့ သွေးလှုရာမှာ ဖောက်တဲ့အပ်က ပိုကြီးတယ် အပ်ကို သွေးကြောထဲ ၁၀ မိနစ်လောက် ထားရင် နာတာပါပဲ။ သိုင်းရွိုင်အာထရာစောင်းရိုက်တဲ့ အဘိုးကြီးက ခုတလော မင်း ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန် ကျလာလားမေးတော့ ပုံမှန်ပါပဲ။ လည်ပင်းကြီးလာရင် ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန် သိသိသာသာ ကျလာ၊ မျက်စိပြူးလာ၊ စိတ်တိုလာတတ်တယ်။ မကြီး လည်ပင်းဆရာဝန်သွားပြတုန်းက မင်း ပိန်တာ အခုတလောမှ ပိန်တာလား မဟုတ်ဘူး အရင်ကတည်းက။ မျက်လုံးက အခုမှ ပြူးလာတာလား ဟင့်အင်း အရင်ကတည်းက။ မင်း ခုတလော စိတ်တိုလာလား ဟင့်အင်း ဟိုးအရင်ကတည်းက စိတ်တိုတာ ကိုယ့်မောင်လေးကြောင့်လေ သူ့ကြောင့် ခဏခဏ စိတ်တိုရတယ်။ ကြည့် ဆရာဝန်တော်တော် စိတ်ညစ်သွားမယ် ဘယ်လိုလုပ်ရောဂါရှာရပါ့မလဲ။
မျက်စိပြူးဆိုလို့ ပြောရဦးမယ် ကိုယ့်ရောဂါက မျက်စိဆရာဝန်နဲ့ပြပြီးမှ ဆေးသောက်ရမယ်ဆိုလို့ ဒီနေ့ မျက်စိဆရာဝန်နဲ့ မျက်စိသူငယ်အိမ်ထဲကို အသေးစိတ် စစ်ဆေးတော့ ဆရာဝန်မက မင်း မျက်စိနည်းနည်းပြူးတယ်နော် သိုင်းရွိုက်ကြောင့်လား၊ လူးပပ်ကြောင့်လားပဲ။ ဆရာမရေ သိုင်းရွိုက်ကို အာထရာဆောင်းရိုက်၊ လည်ပင်းအသားစယူပြီး ကင်ဆာဟုတ်မဟုတ်စစ်တဲ့ ဘိုင်အိုစီလည်း လုပ်ပြီးပြီ အားလုံးအိုကေ။ ခုမှ ပြူးလာတာ မဟုတ်ဘူး မွေးကတည်းက ပြူးတာ အိမ်မှာ အမေ၊ မကြီး၊ မောင်မောင်၊ ကိုယ် အကုန်လုံး မျက်အိမ်ကျယ်ကျယ် မျက်စိပြူးပြူး။ မောင်မောင် ငယ်ငယ်တုန်းက ပြူးကျယ်လို့စရင် အမေက သူ့သားကို အဲဒီလိုခေါ်ရမလားလို့ စိတ်ဆိုးတယ်။ သိုင်းရွိုက်ကြောင့်လဲ မဟုတ်ဘူး လူးပပ်ကြောင့်လဲ မဟုတ်ဘူး ကိုယ်တို့မျိုးရိုးက ဇီးကွက်မျိုး ဆရာမရေ မိသားစုလိုက်ပြူးကြတာ။ နောက်တပတ် သွေးအဖြေသွားယူတော့ မင်း အသည်း၊ နှလုံး၊ ကျောက်ကပ် အားလုံးကောင်းတယ်။ သွေးဖြူဥ၊ သွေးနီဥ နည်းနည်း နည်းနေတာကလွဲလို့။ ဆီးထဲမှာ သွေးနည်းနည်းတွေ့တာတော့ ဓမ္မတာကြောင့် ဖြစ်လိမ့်မယ်။ ဘီပိုးမရှိ၊ ဆီးချို၊ သွေးချိုမရှိ၊ ကိုလက်စထရောကလည်း ပုံမှန်၊ ယူရစ်အက်စစ်ကလည်း ပုံမှန်။ မကောင်းတာတွေကတော့ လည်ပင်းအကျိတ်မှာ ကျူမာလို့ခေါ်တဲ့ အကျိတ်ကလေးတွေ တွေ့တယ်။ နှာ၊ နှာခေါင်း၊ လည်ပင်းအထူးကုဆီ သွားပြရမယ် အသားစယူပြီး ကင်ဆာဟုတ်မဟုတ် စစ်ရမယ် မကြောက်ပါနဲ့ ကင်ဆာမဟုတ်ပါဘူး မင်းအစ်မဖြစ်ဖူးတော့ သေချာအောင်လို့ စစ်နေတာ။ ဖြစ်နေတဲ့ရောဂါက ဘာလဲဟင် automimmune disorder လို့ ခေါ်တယ်။ ဗမာ့တပ်မတော်က ကျူးကျော်လာတဲ့ ရန်သူတွေကို တိုက်ထုတ်ရမဲ့အစား ကချင်၊ ကရင်တွေကို တိုက်နေသလိုပေါ့။ မင်းကိုယ်ခံအားစနစ်က ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဘက်တီးရီးယားပိုးတွေ၊ ဖြစ်လာတဲ့ ရောဂါတွေ တိုက်ထုတ်ရမဲ့အစား အကောင်းအဆိုး မခွဲခြားနိုင်တော့ဘဲ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေဖြစ်တဲ့ ကျန်းမာတဲ့တစ်ရှူး၊ အရိုးအဆစ်၊ အရေပြား၊ ကျောက်ကပ်၊ အသည်း၊ ဦးနှောက်တို့ကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ရောဂါတစ်မျိုးပေါ့။
ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲ ဘာကြောင့်ဖြစ်တာလဲလို့ ခုထိ မသိသေးဘူး ပတ်ဝန်ကျင်၊ ကိုယ်ခံအားစနစ် တခုခုကြောင့်လို့ ယူဆရတယ်။ လုံးဝပျောက်ကင်းနိုင်သလား ခုထိ လုံးဝပျောက်ကင်းသွားနိုင်မဲ့ ကုထုံးမရှိသေးဘူး ဆေးသောက်ပြီးတော့ ထိန်းနိုင်တယ်။ အစားအသောက် ရှောင်ဖို့လိုသလား ရှောင်စရာမလိုပါဘူး အားလုံးစားလို့ရတယ် ဒညင်းသီးတို့ ဘာတို့တော့ မစားနဲ့ပေါ့။ တညလုံး မအိပ်ဘဲ ညလုံးပေါက် အင်တာနက်သုံးတာမျိုးတော့ မလုပ်နဲ့။ လေ့ကျင့်ခန်းမှန်မှန်လုပ်၊ ကျန်းမာအားရှိတာတွေစား၊ စောစောအိပ်။ ကန်တက်ကီမှာ နေတုန်းကဆို ကိုရီးယားကားတွေကို ညဉ့်နက်တဲ့အထိ ကြည့်တာ ဝိုင်းနဲ့ သူငယ်ချင်းတွေ ဖြစ်လာတော့ ဝိုင်းရေ ကိုယ် ကိုရီးယားတွေ ကြိုက်တယ်ဆိုတော့ ကိုယ့်ကို အသက်ကဖြင့် ကြီးနေပြီ ခုထိ ကိုရီးယားကား ကြည့်နေတုန်းဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ ကြည့်တယ်။ သူတို့ ဗီယက်နမ်မှာ ဆယ်ကျော်သက်မလေးတွေသာ ကိုးရီးယားကားကို သည်းသည်းလှုပ်ကြတယ်တဲ့။ မနက် ၆ နာရီခွဲ နှိုးစက်မြည်တာကို ပိတ်ပြီး ၁၅ မိနစ်လောက်ထပ်နှပ်၊ ရေမိုးချိုးပြီးလို့ မနက် ၇ နာရီခွဲ အိမ်က ထွက်ပါမှ နယူးဂျာဆီရုံးကို မနက် ၉ နာရီရောက်ဖို့ကို ရထားလေးစီးပြောင်းစီး ၁ နာရီခွဲလောက် ကြာတာမို့ ည ၁၁ နာရီ လောက်ဆို အိပ်ရပြီ ၁၁ နာရီခွဲဆိုတာ အလွန်ဆုံးပဲ။ မကြီးတို့နဲ့ စကားပြောလို့ ည ၁၂ နာရီ ထိုးသွားရင် အိပ်ရေးမဝဘဲ ခေါင်းကိုက်တယ်။ နယူးဂျာဆီရုံး ပြောင်းပြီးကတည်းက ကိုရီးယားကား မကြည့်ဖြစ်တော့တာ ပိတ်ရက်နှစ်ရက်လုံး လမ်းလျှောက်အဖွဲ့၊ ဝိုင်းနဲ့ ထွက်လည်နေတာလည်းပါတယ်။ ခုတော့ ကိုယ်လက်တွေနာလို့စောစောအိပ်ဖြစ်တယ်။ အဆစ်အမြစ်တွေ နာတာ အိမ်မှာဆို ပိုဆိုးတယ် ရေချိုးခန်း၊ မီးဖိုချောင်ဆီ သွားတာ မနည်းလျှောက်ရတယ်။ လမ်းလျှောက်အဖွဲ့နဲ့ လမ်းလျှောက်နေရင် အကောင်း။ လှေကားအတက်အဆင်းတွေဆို လက်ကိုင်ကို ကိုင်ပြီး ဆင်းရတက်ရတယ်။
ဝိုင်းရေ ကိုယ်တော့ ဘွားသွားပြီဆိုပြီး ရယ်ရသေးတယ်။ လည်ပင်းအထူးကုနဲ့ သွားပြတော့ ဒီလောက်လည်ပင်းကြီးတာ ပုံမှန်ပါပဲတဲ့ နှစ်တိုင်း ဒီထက်ကြီးလာလားလို့ စစ်ဆေးနေရမယ်တဲ့။ ခုတော့ ဒေါက်တာလင်း ခိုင်းလိုက်တိုက်တဲ့အတိုင်း ဘိုင်အိုစီစစ်ဖို့ အသားစယူမယ်တဲ့။ နည်းနည်းနာတယ် မျက်လုံးတွေ ပြာသွားတယ်။ နောက်နှစ်ပတ်ကျရင် အဖြေသိရဖို့ ဒေါက်တာဟွာဆီ သွားရဦးမယ်။ ဒေါက်တာလင်း နောက်ထပ်သွားခိုင်းတဲ့ ဆရာဝန်က autoimmune disease စပါယ်ရှယ်လစ် ဒေါက်တာဂျယ်ရီပါ။ ဒေါက်တာဂျယ်ရီက သွေးကို အသေးစိတ် စစ်ချင်စစ်ခိုင်းလိမ့်မယ်လို့ ဒေါက်တာလင်းက မှာလိုက်ပေမဲ့ ဒေါက်တာဂျယ်ရီက ကိုယ့်သွေးအဖြေလွှာကို ဖတ်ကြည့်၊ နာလားလို့ လက်တွေ၊ ခြေထောက်တွေ ဖျစ်ကြည့်ပြီး ကိုယ့်ရောဂါက mild သိပ်မပြင်းဘူးတဲ့။ ဒီရောဂါက လုံးဝပျောက်ကင်းအောင် ကုသဖို့ ကုထုံးမရှိပေမဲ့ ရောဂါကို ဆေးစားပြီးထိန်းရင် လူ့သက်တမ်းစေ့ နေနိုင်ပါတယ်။ ဆေးတလသောက်ဖို့ ဆေးစာ perscription ရေးပေးလိုက်မယ်။ ဆေးမသောက်ခင် မျက်စိဆရာဝန်နဲ့ အရင်စစ်ကြည့်ရမယ် မျက်စိဆရာဝန်က အိုကေတယ်လို့ပြောရင် တလဆေးသောက်ပြီးရင် ပြန်လာခဲ့။ မျက်စိဆရာဝန်က မအိုကေဘူးဆိုရင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ မအိုကေဘူးဆိုတာ တော်တော်ရှားတယ် ဆရာ့ဆီ ထပ်လာခဲ့ပါ။ မျက်စိဆရာဝန်ဆီ ရေးပေးလိုက်တဲ့ ဆေးစာမှာ Lupus အတွက်တဲ့။ မျက်စိဆရာဝန်ဆီ အပွိုင့်မန့်လုပ်တော့ လူနာသစ်မို့ သုံးနာရီလောက်တောင်ကြာမှ နောက်ထပ်နှစ်ပတ်မှ ရက်ချိန်းရတယ်။
Lupus ဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့ လုံးဝအစိမ်းသက်သက်ကြီးတော့ ဖြစ်မနေပါဘူး။ အဲဒီစကားလုံးကို ၂၀၁၀ ခြင်္သေ့ကျွှန်းက လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက် အစ်မဆီကနေတဆင့် ကိုယ်ကြားဖူးခဲ့တယ်။ အဲဒီအစ်မက မနက်အိပ်ယာထရင် သူ့တကိုယ်လုံး နာနေတယ်လို့ ပြောတာကို ကိုယ်တို့က မင်းအမျိုးသား ခြေထောက်နဲ့များ မင်းကို ကန်ထားလို့လား၊ မင်းအပေါ် ဖိအိပ်လို့များလားဆိုပြီး စကြတယ်။ ဝိုင်းရေ ကိုယ် ဘာမှမလုပ်ဘဲ ကိုယ်တွေလက်တွေ နာလိုက်တာဆိုတော့ ဝိုင်းက အဲဒါ မင်း ဘာမှမလုပ်လို့တဲ့။ အဲဒီအစ်မက နေ့တိုင်း အဖျားနည်းနည်းရှိတယ်တဲ့။ နောက်တော့ အရေးပေါ်ဆေးရုံ ရောက်သွားပြီး ရောဂါအဖြေရှာတော့မှ Lupus မှန်း သိသွားတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ခံအားစနစ်က ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေကို ပြန်တိုက်တဲ့ အဲဒီရောဂါက နာတာရှည်။ ရောဂါဖြစ်လာရင် အဆစ်အမြစ်တွေ ကိုက်ခဲပေမဲ့ သာမာန်လူတစ်ယောက်လိုပဲ သွားလာလှုပ်ရှား ကိုယ်ဝန်ဆောင်ပြီး ကလေးမွေးဖွားနိုင်ပါတယ်။ နည်းနည်းဆိုးလာရင် မျက်နှာမှာ အနီကွက်တွေ လိပ်ပြာတောင်ပံပေါ်လာလို့ burterfly လို့လည်း ခေါ်ပါသတဲ့။ အဲဒီရောဂါဟာ ယောကျာ်းမိန်းမ ကြီးငယ်မရွေး ဖြစ်ပွားနိုင်ပေမဲ့ အမျိုးသမီးတွေမှာသာ အဖြစ်များပါသတဲ့။ ကော့ကေးရှန်းထက် ဒေသခံအမေရိကန်၊ လက်တီနို၊ အမည်း၊ အေးရှန်းတွေက အဖြစ်များပါသတဲ့။ အီဘိုလာရောဂါလို ထိတွေ့ကိုင်တွယ်ရာကနေ မကူးစက်နိုင်သလို အိတ်ချ်အိုင်ဗွီတို့လို သွေး၊ လိင်အင်္ဂါတွေဆီကနေလည်း မကူးစက်ပါဘူး။ အိတ်ချ်အိုင်ဗွီဆို ကိုယ်ခံအားက underactive ဖြစ်နေပြီး လူးပပ်ကတော့ ကိုယ်ခံအားက overactive ဖြစ်နေတာပါ။ မနက် ၁၀ နာရီကနေ ညနေ ၄ နာရီ နေရောင်တွေကို ရှောင်ရမယ်တဲ့။ အဲဒီအစ်မဆို SPF ပါတဲ့ လိုးရှင်းတွေလိမ်း၊ လက်ရှည်ဝတ်၊ နေကာမျက်မှန်၊ ထီးဆောင် ရပါတယ်။ ဆံပင်ကျွှတ်၊ ပင်ပန်းတာဟာ လူးပပ်ရဲ့ လက္ခဏာတွေပါ။ ခုတော့ အဲဒီအစ်မ ချစ်စရာကောင်းတဲ့ သမီးလေးတစ်ယောက်မွေးလို့ သမီးလေးတောင် မူကြိုတက်ရတော့မယ်။ ငါ့ကျမှ ဖြစ်ရချည်လားလို့ ဝမ်းနည်းရအောင်လည်း အမေရိကန်လူဦးရေ တသန်းခွဲလောက် လူးပပ်ဖြစ်နေပါတယ်ဆိုတော့ ငါ တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါလား။ ခုပဲ သတင်းထဲမှာ တွေ့လိုက်တယ် နာမည်ကြီးရပ်ပါအဆိုတော် မစ်စီအဲလီးယပ်လည်း autoimmunse order ဖြစ်နေတာ ၂၀၁၂ မှာ သိခဲ့ပါတယ်တဲ့။
လူးပပ်ဖြစ်နေပေမဲ့ လေးဖက်နာလို့ဆင်တူနေလို့ လူးပပ်ဖြစ်နေတာလို့ မသိဘဲ လေးဖက်နာလို့ ထင်နေတာတွေလည်း ဖြစ်တတ်ပါတယ်တဲ့။ ကိုယ်တော့ ဒီရောဂါ ဖြစ်နေတယ်လို့ သူငယ်ချင်းတွေကို ပြောပြတော့ သူတို့မှာလည်း လေးဖက်နာရောဂါ ရှိပါသတဲ့။ ဆေးခန်းကို အဲဒါကြောင့် မသွားချင်တာ သွားရင် ရောဂါတွေ ထွက်လာပြီ။ အသက်ကလည်း လူ့သက်တမ်းတဝက် ရှိလာပြီဆိုတော့ ခန္ဓာကိုယ်က ငယ်ငယ်ကလို ဘယ်ကောင်းတော့မလဲနော့။ စောစောသိ စောစောကုသနိုင်တာပဲ တော်လှပြီ။ တခါတုန်းက မကြီး နေကောင်းဖြစ်တော့ ဘူတာရုံလမ်းက ပြနေကျဆရာဝန် ဦးသိန်းလွင်ဆီ မသွားချင်လို့ အိမ်နားက ဆရာဝန်ဆီမှာ ပြနေတာ ၃ ၊ ၄ ရက်လည်း သက်သာမလာတော့ နောက်ဆုံးလက်စွဲတော် ဆရာဝန်ဦးသိန်းလွင်ဆီ ပြေးတော့မှ တိုက်ဖွိုက်အူရောင်ငန်းဖျားဖြစ်နေတာ အဖတ်လုံးဝမစားပါနဲ့တဲ့။ ရောဂါသိလို့ ဆေးမှန်နဲ့ ကုသလိုက်တော့ မြန်မြန်ပျောက်တာပေါ့။ ဘားမီးကလပ်စစ်က ဆေးပညာအခန်းမှာ ရေးထားတာတွေ ဖတ်ကြည့်ပြီး သွေးကြောင့်ဖြစ်မယ်လို့ ကိုယ်ထင်ထားတာ မှန်နေတယ်။ ဝိုင်းရေ စတိတ်က သန့်ရှင်း၊ အစားအသောက်ကလည်း ကျန်းမားရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင်စား၊ လေ့ကျင့်ခန်းတွေလည်း လုပ်တော့ ကိုယ့်ကိုယ်ခံအားစနစ်က တက်ကြွလွန်းပြီး တိုက်ခိုက်ဖို့ ဘက်တီးရီးယား၊ ရောဂါရှာဖွေနေတာ ကိုယ်ကလည်း ကျန်းမာလွန်းတော့ ဘာဆိုဘာရောဂါမှ မရှိလို့ ကျန်းမာတဲ့တစ်ရှူးတွေကို ပြန်တိုက်နေတာထင်တယ်။ ကိုယ်တို့ မြန်မာပြည်မှာဆို ခြင်တွေ ယင်တွေပေါ၊ အစားသောက်တွေက ဆေးဆိုးထား၊ ပတ်ဝန်းကျင်က မသန့်ရှင်းတော့ ဘက်တီးရီးယားတွေ တိုက်နေရတာနဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်တွင်းက ကျန်းမာတဲ့တစ်ရှူးတွေ ပြန်တိုက်ချိန် ရှိမှာမဟုတ်ဘူး။ ကိုယ် မြန်မာပြည်မှာဆို ဒီရောဂါဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူး အဲ တခြားရောဂါတော့ ဖြစ်လိမ့်မယ်။
မြန်မာပြည်မှာ ကင်ဆာ သိပ်ဖြစ်ကြတယ်။ စတိတ်မှာ အလာဂျီသိပ်ဖြစ်ကြတယ် ဝါရှင်တန်ဒီစီရုံးက ဘရက်ဒန်ဆို မြေပဲအလာဂျီရှိတယ်။ အဲဒီမြေပဲအလာဂျီဆိုတာ အမေရိကန်တွေသာ ဖြစ်ကြတာ ဝိုင်းတို့ဗီယက်နမ်မှာဆို မြေပဲအလာဂျီဆိုတာ ကြားတောင်မကြားဖူးဘူးတဲ့။ ဆင်းရဲတဲ့သူတွေမှာ အလာဂျီဖြစ်စရာလည်း မရှိဘူး စားစရာ ဒီတစ်ခုပဲ ရှိတယ် ရွေးချယ်စရာမရှိဘူး။ အဲဒါကိုမှ မစားရင် သေမှာလေ။ ဟုတ်ပါ့ ဆင်းရဲတဲ့ကလေးတွေက ပိုကျန်းမာတယ်လို့ ဆိုရမလားဘဲ ခြင်တွေယင်တွေကြား ဖုတ်သဲတွေမှာ ဆော့ကစားရင်း ကြီးပြင်းလာလို့လေ။ ခြင်္သေ့
ကျွှန်းမှာ ကျောင်းတက်တုန်းက နောက်ဆုံးရထား ၁ မိနစ် ဆိုတာကိုမှီအောင် ပြေးတာများ လှစ်နေတာပဲ။ နယူးယောက်ကာ ဖြစ်လာပြီမို့ ပြေးနေသလား ထင်ရအောင် လမ်းလျှောက်မြန်တာ၊ လှေကားအတက်အဆင်းတွေဆို ခုန်ပျံပြီး ဆင်းသွားတာများ တရုတ်သိုင်းကားထဲကလို ဝှီ...ဝှီ...ဝှီ...ဝှစ်...ဝှစ်...ဝှစ် နေတာ ခုတော့ မဝှီ မဝှစ်တော့ဘူး။ ဆေးမသောက်ရသေးလို့ လက်ဆစ်တွေနာ၊ ကြွက်သားတွေယောင်၊ ဇက်နာ၊ ဒူးဆစ်တွေနာလို့ လှေကား အတက်အဆင်းဆို လက်ကိုင် ကိုင်ပြီး အတက်အဆင်း ပြုရ၊ လမ်းမြန်မြန် မလျှောက်နိုင်တော့ဘူး။ အဆစ်တွေ နာလာရင် စောစောအိပ်ဖြစ်တယ်၊ တခါတလေလည်း နာလွန်းလို့ အိပ်မရဘူး။ ကိုယ့်ရောဂါအကြောင်း မကြီးဆီက သိရတော့ အမေ့မှာ မျက်ရည်စက်လက် သူ့သမီး အိပ်ယာကနေများ မထနိုင်ဘူးလား စိတ်ပူလို့တဲ့။ တစ်ယောက်တည်းနေတာ ပစ်လဲရင် ဒုက္ခပါပဲ မကြီးရှိတဲ့ စင်္ကာပူကို ပြန်နေခိုင်းရမယ်လို့ ပြောလာတယ်။
ပင်ပန်းဆင်းရဲလွန်းတဲ့ စာသင်နေ့ရက်တွေ၊ ပြည်နယ်တွေပြောင်းလို့ အလုပ်အကိုင် အခြေတကျဖြစ်အောင် အစွမ်းကုန် ကြိုးစားပြီး အခြေနည်းနည်းကျလာကာ လေးနှစ်လုံးလုံး ရေလောင်းပေါင်းသင် စိုက်ပျိုးခဲ့တဲ့ သစ်ပင်ကနေ အသီးအပွင့်တွေ သီးပွင့်လာကာမှ ဒီရောဂါလေးကြောင့်နဲ့ စွန့်ပစ်ရမယ်။ ဘုရားရေ ကိုယ် မစွန့်ပစ်နိုင်ပါဘူး စတိတ်မှာ အလုပ်လုပ်ရတာ ကြိုက်တယ်။ ကိုယ့်အလုပ်က ကွန်ပျူတာရှေ့ ငြိမ်ငြိမ်လေးထိုင်ပြီး ညဏ်သုံးရတဲ့ အလုပ်မို့သာပဲ။ ခန္ဓာကိုယ်ကို အသုံးပြုရတဲ့ ကာယအလုပ်တွေဆို ဒီရောဂါနဲ့ မလွယ်ကြောဘဲ။ အရေးအကြောင်းဆို ဖုန်းဆက်လိုက်ရင် ပြေးလာတဲ့ အိုမားရယ်၊ ၉၁၁ ရှိနေတာ စိတ်ပူစရာ မလိုပါဘူး။ ပြီးတော့ ယူအက်စ်က ကျန်းမာရေး၊ ဆေးဝါး၊ ကုသထုံးတွေက အဆင့်မြင့်တယ်။ စိတ်မပူပါနဲ့ ဒူးနည်းနည်းနာလို့ လမ်းမြန်မြန်မလျှောက်နိုင်တာ တစ်ခုလောက်ပဲ ဆေးသောက်ရင် ကောင်းသွားမှာ။ ဒုက္ခဖြစ်တဲ့ ဒီခန္ဓာကိုယ်ကြီး ရလာတော့ ဝေဒနာဆိုတာ ရှိတော့မှာပေါ့။ လက်ဆစ်တွေနာ၊ ဒူးဆစ်တွေနာ၊ ဇက်နာ၊ ဘယ်ဖက်ခြေမဖိုးအောက်နားယောင်၊ ဘယ်ဖက်လက်ခုံ နည်းနည်း ယောင်နေတဲ့ကြားက ကီးဘုတ်တဖြောင်းဖြောင်းရိုက်လို့ဒီပို့စ်လေး ကိုယ် ရေးနိုင်သေးတယ် အဲဒီလောက်ကြီး မဆိုးရွားပါဘူး။ အချိန်ရှိရင်၊ လူးပပ်သိပ်မဆိုးရင်၊ ရေးချင်တဲ့ အိုင်ဒီယာရှိရင် ပို့စ်တွေ ရေးတင်နေဦးမှာပါ အန်းနီးဝေး ကိုယ်ဖြစ်တဲ့ရောဂါအကြောင်းလေးပါ။ စာလာဖတ်တဲ့သူတွေ ရောဂါဘယကင်းစင်လို့ ကျန်းမာပျော်ရွှင်ကြပါစေ။
စန်းထွန်း
ဖေဖေါ်ဝါရီ ၅၊ ၂၀၁၅။
ဓာတ်ပုံတွေက မနှစ်ကဆောင်းဦးမှာ ဂျော့ဝါရှင်တန်တံတားကို ဖြတ်ကျော်လို့ နယူးဂျာဆီပြည်နယ် ပါလစ်ဆိုဒ်ပန်းခြံဆီကို ၈ မိုင်ခွဲ မနက် ၁၀ နာရီ ညနေ ၅ နာရီထိ ဖိုတိုဂရပ်ဖီဟိုက်ကင်းထွက်တုန်းက ရိုက်ထားတဲ့ ကိုယ့်အကြိုက် ဓာတ်ပုံလေးတွေပါ။ နောက်ဆို အဲဒီလို ဖိုတိုဂရပ်ဖီဟိုက်ကင်း ထွက်နိုင်ပါ့မလား မသိ။
