Tazaungdine Lights and Kahtein Offerings...

After four months of rain comes a succession of festive months starting with Thadingyut lights festival. Come Tazaungmone, still another light festival even more elaborate with the usual trimmings of music, dances and shows. It is rather convenient, so say fun-loving Myanmar, that the paper lanterns and decorations are still in fairly good condition to be put up again in three weeks' time.

မိုးရာသီလေးလ ကုန်ဆုံးသည်နှင့် သီတင်းကျွှတ် မီးထွန်းပွဲတော်စ၍ ပွဲတော်လများ အစဉ်လိုက် လာပါလေရော။ တန်ဆောင်မုန်းသည် အစဉ်အလာအတိုင်း သီချင်းဆိုပွဲ၊ ကပွဲ၊ ပြဇာတ်တို့နှင့် စည်ကားသော မီးထွန်းပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ စက္ကူမီးပုံးများ၊ မီးလုံးအလှများသည် အကောင်းအတိုင်းရှိနေပြီး သုံးပတ်ကြာပြီးသည့်နောက် ပြန်လည်ချိတ်ဆွဲရသည်မှာ ပျော်တတ်သော မြန်မာများအဖို့ အဆင်အတော်ပြေလှသည်။

Tazungdine festival, as the lights festival in the month of Tazaungmone is called, is more or less a folk festival, probably preBuddhist, so originally without any Buddhist significance. The festival is mentioned in stories before the Buddha's time as Kattika festival, in honor of the guardian gods of the planets. It is said that certain planetary signs of the  zodiac are in the ascendant during the month. The influence of the planets in ascendence is such that people's thoughts are bent on mischief. It is during the month that thieves are moved to ply their trade.

တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်သည် တန်ဆောင်မုန်းလ၏ မီးထွန်းပွဲတော်ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓမပွင့်မှီက ကျင်းပကြသည့် ရိုးရာပွဲတော်ဖြစ်သောကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် မသက်ဆိုင်။ ဗုဒ္ဓမပွင့်မှီက ကြယ်တာရာစောင့်နတ်များကို ပူဇော်သောအားဖြင့် ပွဲတော်ကို ကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပုံပြင်များက ဆိုသည်။ ထိုလတွင် နက္ခတ်တစ်ချို့ အားကောင်းလာသည်ဟု ဆိုကြသည်။ နက္ခတ်များ အားကောင်းလာသောကြောင့် လူ့စိတ်ကူးအတွေးများသည် နောက်ပြောင်ရန် စိတ်ညွှတ်သည်။ ထိုလအတွင်း သူခိုးများသည် လူမြင်ကွင်းတွင် ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ခိုးဝှက်ချင်လာသည်။

Kings of the olden days decreed that feasts were to be held and all kinds of jollity and merry-making were licensed, so that people's thoughts might be channelled away from serious mischief, a kind of psychological warfare. There are stories of how men normally sober and steadfast were so moved by the spirit of the season that they did unseemly things. Perhaps the pleasant weather with cloudless starry skies and silvery moonbeams may have something to do with it.

ရှေးဘုရင်များသည် ဆိုးရွားသည့် နောက်ပြောင်မှုများ ပြ ုလုပ်မည့်အတွေးကို လမ်းလွဲသည့်အနေဖြင့် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေး နည်းလမ်းတစ်ရပ်အဖြစ် ပွဲတော်ကျင်းပပြီး အလုံးစုံသော ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများကို ကျင်းပခွင့်ပြုသည်။ မသောက်မစား ရှေးရိုးအတိုင်းနေသော သူများသည် ပွဲတော်ကာလတွင် လူမြင်ကွင်း၌ ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့စွာ နောက်ပြောင်ကြသည့် ပုံပြင်များ ရှိသည်။ တိမ်ကင်းစင်ပြီး ကြယ်ရောင်စုံ လင်းလက်နေသည့် ကောင်းကင်၊ ငွေလရောင်ဖြင့် သာယာသော ရာသီဥတုတွင် တစ်စုံတစ်ခု ပြုလုပ်ဖွယ်ရှိပုံရသည်။

Though Tazaungdine lights festival began in the times immemorial as a folk ritual, it is regarded today as an essentially Buddhist festival. The month is the time for offering robes to the monks.

တန်ဆောင်တိုင်မီးထွန်းပွဲတော်သည် ရှေးတုန်းက ရိုးရာပွဲတော်တစ်ခုအနေဖြင့် ကျင်းပခဲ့သော်လည်း ယခုအခါတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ အရေးပါသော ပွဲတော်တစ်ခုဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ ထိုလသည် သံဃာတော်များအား သင်္ကန်းကပ်လှုဒါန်းသော အချိန်ဖြစ်သည်။

Of course, there is no restriction whatsoever when robes should be offered to the monks. Anyone can make the offering any time to any monk; but this month's offering has a special significance. This is a special time, the time, when, after long months of seclusion in the monasteries, monks make preparations to go on trips to see and pay respects to their teachers and parents, now that ban on travel (only for monks) has been lifted.

သေချာသည်က သံဃာတော်များကို မည်သည့်အချိန်တွင် သင်္ကန်းလှုဒါန်းရမည်ဟု တားမြစ်ထားခြင်း မရှိပါ။ မည်သူမဆို အချိန်မရွေး သံဃာတော်အား လှုဒါန်းနိုင်သည်။ သို့သော် ထိုလတွင် လှုဒါန်းခြင်းသည် ထူးခြားမှုရှိသည်။ ခရီးသွားခြင်းကို တားမြစ်ထားသည့်ကာလ လွန်မြောက်သောအခါ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် ဝါဆိုကြသည့်သံဃာတော်များ ဆရာသမား၊ မိဘများဆီသို့ သွားရောက်ရန် ပြင်ဆင်ကြသည့် ထူးခြားသည့်အခါသမယ ဖြစ်သည်။

At such a time, many monks are in need of new robes. Offering of robes and other gifts, in this season are made not to any individual monk, but to the Order as a whole so that the needy ones shall get the robe. Offering of gifts to monks, if it is to bear highest fruition, must be made to the Order as a whole and not to an individual monk. Donors being human, are often moved to offer gifts to monks by personal feelings, like partiality or attachment. Although such other acts are, in their own way, meritorious deeds, the fruition is not as great as the act of giving to the Order of monks or the Sangha.


ထိုအချိန်တွင် သံဃာတော်များသည် သင်္ကန်းအသစ် လိုအပ်သည်။ ထိုကာလတွင် သင်္ကန်း၊ ပစ္စည်းလေးပါး လှုဒါန်းခြင်းသည် သံဃာတော်တစ်ပါးပါးကို သီးသန့်ရည်းစူးလှုဒါန်းခြင်း မဟုတ်ဘဲ သံဃာတော်အားလုံးကို လှုဒါန်းခြင်းဖြစ်ပြီး သင်္ကန်း အမှန်တကယ် လိုအပ်သောသံဃာ သင်္ကန်းရရှိစေဖို့ ဖြစ်သည်။ သံဃာတော်အား လှုဒါန်းခြင်းမှ အမြင့်ဆုံးဒါနအသီးအပွင့် ခံစားလိုလျှင် သံဃာတော်အားလုံးကို ရည်မှန်းလှုဒါန်းရပြီး သံဃာတော်တစ်ပါးပါးကို သီးသန့်ရည်စူး မလှုဒါန်းရ။ ပုထုဇဉ်အလှုရှင်ဒကာများသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးခံစားချက်ဖြင့် သံဃာကို လှုဒါန်းတတ်ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့လှုဒါန်းခြင်းသည် ကုသိုလ်ရသော်လည်း သံဃာတော်အားလုံးကို ရည်စူးလှုဒါန်းခြင်းလောက် ဒါနမမြောက်။

Once, during the lifetime of the Buddha, his foster mother,  Gotami, made a robe for the Buddha. It was made of finest material and marvelously elaborate. When she offered it to the Buddha, he suggested that it should be offered to the Order as a whole. It was then that he explained the desirability of such an attitude in making the act of offering.

ဗုဒ္ဓဘုရား သက်တော်ထင်ရှား ရှိစဉ်တုန်းက မွေးစားမိခင် ဂေါတမီသည် ဘုရားရှင်အတွက် သင်္ကန်းတစ်စုံ ပြ ုလုပ်ခဲ့သည်။ အလွန်တရာ နူးညံ့ကောင်းမွန်သော ပစ္စည်းများဖြင့် ပြ ုလုပ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရားအား လှုဒါန်းသောအခါ  ဗုဒ္ဓဘုရားက သံဃာအားလုံးကို ရည်စူးလှုဒါန်းသင့်ကြောင်း မိန့်ကြားခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် မြတ်စွာဘုရားက ဒါနပြ ုရာတွင် ထားရှိသင့်သည့် စိတ်နေစိတ်ထားကို ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။

The Buddha in his lifetime wisdom, saw that in the far future, when he was no more, his teachings would not last, unless the Order of monks carried on with their study and contemplation. The Order must be supported by the laity. If lay people offered gifts to the monks to whom they were partial, there would be many others who would be in need. Such a situation would undermine the strength of the Order.

သင်အံလေ့လာခြင်း၊ ယုံကြည်သက်ဝင်ခြင်းများဖြင့် သံဃာတော်များကသာ သာသနာ မပြန့်ပွားခဲ့လျှင် မြတ်စွာဘုရား ပရိတ်နဗ္ဗာန်ပြုပြီးသည့်နောက် အနာဂတ်တွင် သာသနာ ကြာရှည်တည်တံ့လိမ့်မည် မဟုတ်ဟု အလုံးစုံသိမြင်တော်မူသော ညဏ်တော်ဖြင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား သိမြင်တော်မူသည်။ သံဃာတော်များကို ဒကာများက ထောက်ပံ့ရမည်။ ဒကာများသည် သူတို့လေးစားနှစ်သက်သော သံဃာတော်များကိုသာ ပစ္စည်းလေးပါး ဆပ်ကပ်လှုဒါန်းခဲ့လျှင် အခြားသံဃာများက ချို့တဲ့မည်။ ထိုအခြင်းအရာသည် သံဃာ့အားကို လျော့နည်းစေသည်။

Offering of special robes and other gifts made to the Order of monks during the season keeps alive the true spirit of offering, as taught by the Buddha. All the gifts are offered to the Order so that the needs of the poorest monks are suitably supplied. According to the rule a group of monks who have spent the lent under a senior monk in a monastery is eligible as an institution to accept the gifts called the Kahtein gifts.

ဗုဒ္ဓဘုရား၏ အဆုံးအမတိုင်း သံဃာအားလုံးအား ရည်မှန်း၍ သင်္ကန်းနှင့်ပစ္စည်းလေးပါး လှုဒါန်းခြင်းသည် ထိုရာသီ၏ စစ်မှန်သော ဒါနစိတ်ဓာတ်အဖြစ် ရှင်သန်လျက် ရှိသေးသည်။ ပစ္စည်းလေးပါးအား သံဃာအားလုံးသို့ လှုဒါန်းပြီး ချို့တဲ့သော သံဃာတော်အား အထောက်အပံ့ ဖြစ်စေသည်။ ဗုဒ္ဓပညတ်အရ ဘုန်းကြီးကျောင်း၏ ဝါအကြီးဆုံးသံယာထံတွင် ဝါဆိုကြသော သံဃာတော်များသည် ကထိန်အလှုအဖြစ် လှုဒါန်းသော ပစ္စည်းများကို သံဃာအားလုံးကိုယ်စား လက်ခံခွင့်ရှိသည်။

It is the custom of the community to organize the offering of gifts, everyone contributing in cash or in kind. Members of the same profession or trade or people working in the same office form such groups for this purpose and collect gifts for the monastery.

လူတိုင်းထည့်ဝင်သော ငွေ၊ ပစ္စည်းများဖြင့် ရပ်ကွက်၊ အသင်းအဖွဲ့များက စုပေါင်းလှုဒါန်းကြသည်မှာ ထုံးတမ်းစဉ်လာဖြစ်သည်။ အလုပ်အကိုင်၊ စီးပွားရေးတူသူများ၊ တစ်ရုံးတည်း လုပ်ကိုင်ကြသူများက အုပ်စုများဖွဲ့ကာ ဘုန်းကြီးကျောင်းအတွက် အလှုပစ္စည်းများ စုဆောင်းလက်ခံကြသည်။

Therefore, during this season, you will see wooden triangular structures standing in market places or in decorated marquees by the wayside. Each structure is hung with gifts, like sets of yellow robes, towels, napkins, cups and such useful things big and small. They are Kathina gifts and anyone is welcome to hang whatever he wishes to contribute, a kyat note, or a handkerchief or a cake of soap - no matter however small.

ထိုကြောင့် ထိုရာသီတွင် ဈေးများ၊ လမ်းဘေးရှိ အလှဆင်မဏ္ဍပ်များတွင် တြိဂံပုံသဏ္ဌန် သစ်သားတိုင်များကို တွေ့နိုင်သည်။ တိုင်တစ်ခုစီတွင် အဝါရောင်သင်္ကန်းများ၊ ပုဝါ၊ မျက်နှာသုတ်ပုဝါ၊ ဖန်ခွက်နှင့် အသုံးတည့်သည့် ပစ္စည်းသေးကြီးဟူသမျှ ချိတ်ဆွဲထားသည်။ ထိုအရာများသည် ကထိန်အလှုအတွက်ဖြစ်ပြီး မည်သူမဆို တစ်ကျပ်၊ မျက်နှာသုတ်ပုဝါတစ်ခု၊ ဆပ်ပြာတစ်တုံး မည်မျှသေးငယ်စေကာမူ  လာရောက်ထည့်ဝင် ချိတ်ဆွဲနိုင်သည်။ 

Those structures hung with gifts are called padetha trees. The word padetha is synonymous with plenty and inexhaustible wealth. The story of padetha tree dates back to the beginning of the world when humans were pure of heart. They had a padetha tree which bore everything that humans could with for...food, clothes and things. If one felt like eating a special food, one just went and plucked it from the tree. If one wished to wear an exotic dress, it was right there for the taking.

အလှုပစ္စည်းများ ချိတ်ဆွဲထားသည့်တိုင်များကို ပဒေသာပင်များဟု ခေါ်သည်။ ပဒေသာဟူသော စကားသည် ပေါကြွယ်ဝခြင်း၊ မကုန်မခမ်းနိုင်အောင် ချမ်းသာခြင်းဟု အဓိပ္ဗာယ်ရသည်။ ပဒေသာပင်ပုံပြင်သည် ကမ္ဘာဦးကာလ လူသားများ စိတ်ထားဖြ ူစင်သည့်ကာလတုန်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ အစားအစာ၊ အဝတ်အထည်၊ အရာဝထ္ထု လူသားတို့တောင့်တအပ်သော အရာမှန်သမျှ သီးပွင့်သော ပဒေသာပင် ရှိခဲ့သည်။ ဝတ်ဆင်ရန် ထူးခြားဆန်းပြားသောဝတ်စုံကို တစ်ယောက်က တောင့်တလိုက်လျှင် ထိုနေရာတွင် ပေါ်ပေါက်လာကာ အဆင်သင့်ယူသွားလိုက်ရုံ။ 

The only thing is that one must take only what one could use for the day and no more. Humans, however, were weak; they wanted to have things abundantly in their possession; they did not trust others, who might take more than they needed. One person troubled by such thoughts, began taking more than he needed and the next person followed suit. People began stocking things and there rose quarrels and fights and the tree was destroyed. From then on, men had to live by the sweat of his brow.


လူတစ်ယောက်အတွက် တစ်နေ့တာ လိုအပ်သမျှသာ သယ်ယူရမည်ဟု ခြွင်းချက်ရှိသည်။ သို့သော် စိတ်ဓာတ်အားနည်းသော လူသားများသည် ပေါပေါများများ ပိုင်ဆိုင်ချင်သည်၊ လိုတာထက် ပိုယူသော တခြားသူများကို မယုံကြည်။ ထိုအတွေးဖြင့် လူတစ်ယောက်သည် သူလိုတာထက် ပိုယူသောအခါ အခြားသူများကလည်း သူ့နည်းအတိုင်း လိုက်ယူကြသည်။ လူများသည် ပစ္စည်းများကို စသိုလှောင်လာသည်၊ အချင်းများကြပြီး ရန်ပွဲများ ပေါ်လာပြီးနောက် ပဒေသာပင် ဖျက်ဆီးခံရသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ လူသားများသည် နဖူးမှခွျှေး ခြေမကျအောင် ရုန်းကန်ရလေသည်။

The original padetha tree was no more, but right there during the Tazaungdine season, it grows again. Everything grows on the tree. Humans, once again, are generous and loving. They make the trees bear all kinds of gifts big and small.


နဂိုမူလပဒေသာပင် မရှိတော့သော်လည်း တန်ဆောင်တိုင်ရာသီတွင် နောက်တစ်ကြိမ် ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ထိုသစ်ပင်တွင် အရာအားလုံး သီးပွင့်သည်။ လူသားတို့ နောက်တစ်ကြိမ် ရက်ရောပြီး ချစ်ခင်ကြသည်။ လက်ဆောင်အသေးအကြီး သီးပွင့်သော သစ်ပင်များကို ပြုလုပ်သည်။

The grand moment is when the gift-laden padetha trees are taken in triumph to the monastery, attended by music and dance troupes and bevies of damsels dressed in bright silks.


အိုးစည်ဒိုးပတ် အတီးအမှုတ် အကအခုန်များ၊ ပြိုးပျက်တောက်ပသော ပိုးဝတ်စုံ ဝတ်ကောင်းစားလှ ဝတ်ဆင်ထားသော အပျိုချောတသိုက် ခြံရံလိုက်ပါလျက် ဘုန်းကြီးကျောင်းသို့ ပဒေသာပင်များ ပို့ဆောင်ချိန်သည် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသည့် အခိုက်အတန့် ဖြစ်သည်။

Kahtein offering is considered one of the most meritorious deeds. There are stories of how acts of giving bear fruits and padetha trees feature in such stories. Go to any pagoda and when you put a coin into the donation box, the man sitting with the triangular brass gong accepts the gift and intones a prayer for you and amongst the things he wishes for you, he includes: "May you have a padetha tree right on your doorstep."

ကထိန်လှုဒါန်းခြင်းသည် အမြတ်ဆုံးဒါနကုသိုလ်တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ လှုဒါန်းသည့်ဒါနကြောင့် ပဒေသာပင် ပေါ်ပေါက်လာသည့် ပုံပြင်များရှိသည်။ စေတီပုထိုးသွား၍ အလှုခံပုံးထဲ ဒင်္ဂါးစေ့ အလှုငွေထည့်လျှင် ကြေးစည်နောက်တွင် ထိုင်နေသည့် အမျိုးသားက အလှုငွေ လက်ခံပြီး မတိုးမကျယ်အသံဖြင့် ဆုတောင်းပေးသည်။ ထိုဆုတောင်းများထဲက တစ်ခုမှာ အိမ်တံခါးဝရှေ့ ပဒေသာပင် ပေါက်ပါစေဟူ၍။

It is a beautiful idea, to have a padetha tree on your doorstep. Perhaps you can grow it by hanging a small gift on those padetha trees of the kahtein offerings.


သင့်အိမ်တံခါးဝရှေ့ ပဒေသာပင်ပေါက်လာခြင်းသည် အလွန်လှပသည့် စိတ်ကူးအတွေး ဖြစ်သည်။ ကထိန်အလှု ပဒေသာပင်တွင် ပစ္စည်းအသေး ချိတ်ဆွဲခြင်းဖြင့် ထိုပဒေသာပင်ကို သင် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။

The highlight of kahtein offering is the weaving of non-stale robes so called because the robes are not allowed to go stale, that is to say, they are woven within the space of the night. This, of course, is optional, not necessarily an item in the religious program. It is perhaps a folk tradition to encourage the art of weaving. This ritual glorifies the common labour of the rural folk.


ကထိန်လှုဒါန်းခြင်း၏ ထူးခြားချက်မှာ ညတွင်းချင်း ရက်လုပ်ရသည့် မသိုးနိုင်သော သင်္ကန်းများဟုခေါ်သော မသိုးသင်္ကန်း ရက်လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအရာသည် ခြွင်းချက်ဖြစ်ပြီး ဘာသာရေးအစီအစဉ်အတွက် လိုအပ်သောအရာတော့ မဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် ရက်ကန်းခတ်ခြင်းအတတ်ကို အားပေးသော ရိုးရာအစဉ်အလာ ဖြစ်ပုံရသည်။ ထိုပွဲတော်သည် ကျေးလက်နေပြည်သူများ လုပ်ကိုင်သောအလုပ်ကို ချီးမြှောက်သည့်ပွဲတော် ဖြစ်သည်။

Even today this weaving of the robes is organized in rural and urban areas. Music, dances and prizes for the best weaver who can finish earliest and best add color and enjoyment to the festival. The weaving starts at sunset and finishes at dawn when the finished robes are offered to the Buddha and His Order, of course the stupas and images representing the Buddha.

ယနေ့ခေတ်အခါတွင်လည်း မြို့ရွာနှင့် ကျေးလက်များတွင် သင်္ကန်းရက်လုပ်ခြင်းကို ကျင်းပကြသည်။ အရင်ဆုံးပြီး၍ အကောင်းဆုံး ရက်ကန်းခတ်နိုင်သူအတွက် အတီးအမှုတ်၊ အကအခုန်၊ ဆုကြေးငွေများက ပွဲတော်ကို ပိုအမွှန်းတင်သည်။ နေဝင်သည်နှင့် ရက်ကန်းစတင်ခတ်ကြပြီး အရုဏ်တက်ချိန်တွင် ပြီးစီးသည့် သင်္ကန်းများကို မြတ်စွာဘုရားအား ရည်စူးကာ ဘုရားပုထိုး၊ စေတီများနှင့် သံဃာတော်များကို ကပ်လှုကြသည်။

In rural areas the weaving contest is even more elaborate. Picking of cotton and spinning are also included, and they are done within the space of the night. Cotton fields are reserved for the event. Village tracts organize the contests; organizing teams for picking cotton, spinning, dyeing and weaving.

ကျေးလက်များတွင် ရက်ကန်းပြိ ုင်ပွဲသည် ပိုချဲ့ထွင်ကြသည်။ ဝါခူးထွက်ခြင်း၊ ဗိုင်းငင်ခြင်းများ ပါဝင်သည်၊ ညတွင်းချင်း ဆောင်ရွက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ဝါဂွမ်းခင်းများကို ထိုပွဲအတွက် ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသည်။ ဝါဂွမ်းခူးခြင်း၊ ဗိုင်းငင်ခြင်း၊ ဆေးဆိုးခြင်း၊ ချည်ငင်ခြင်းများအတွက် အသင်းများဖွဲ့ကာ ပြိုင်ပွဲကျင်းပသည်။

Moonlight, music and dances lighten the labour. Young men with drums, flutes and cymbals entertain the girls throughout their chores of picking cotton, spinning, weaving and dyeing. The best teams and the best weaver are awarded prizes.


လရောင်၊ အတီးအမှုတ်၊ အကအခုန်များက ပင်ပန်းမူကို ပြေလျော့စေသည်။ ဝါဂွမ်းခူးခြင်း၊ ဗိုင်းငင်ခြင်း၊ ချည်ငင်ခြင်း၊ ဆေးဆိုခြင်းများကို မိန်းကလေးများက ပြုလုပ်ချိန် ယောကျာ်းပျိုများက အိုးစည်ဗုံမောင်း၊ ပလွေ၊ လင်ကွင်းများဖြင့် ဖျော်ဖြေကြသည်။ အကောင်းဆုံးအသင်း၊ အကောင်းဆုံး ရက်ကန်းခတ်သူကို ဆုချီးမြှင့်သည်။

The tradition of weaving the non-stale robes is still carried on at some of the pagodas in Yangon. Under the glare of neon lights, moonlight hardly has a chance to work its magic.

မသိုးသင်္ကန်း ရက်လုပ်ခြင်း အစဉ်အလာကို ရန်ကုန်မြိ ု့၏ စေတီပုထိုးအချို့တွင် မြင်တွေ့နိုင်သေးသည်။ စူးရှသော နီယွန်မီးအောက်တွင် လရောင်ခမျာ လျှပ်တံပြက် ဝင်ရောက်လင်းလက်ဖို့ အခွင့်အရေး မရှိရာ။

This season is a festive one in the truest sense of the word. Illuminations, shows, music, all this and padetha trees too.

ထိုရာသီသည် မီးထွန်းညှိခြင်း၊ ပြဇာတ်၊ တေးသီချင်း၊ ပဒေသာပင်ဟူသော စကားလုံးများကို အစစ်အမှန် ခံစားနိုင်သည့် ပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

On Such a Night as this
ထိုညမျိုးတွင်

There are lots of interesting things that happened during the Tazaungdine season. Some of the events are tragic, some comic but all of them are full of human feeling.

တန်ဆောင်တိုင်ရာသီတွင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်များစွာ ရှိသည်။ တချို့အဖြစ်အပျက်များက ကြွေကွဲဖွယ်၊ တချို့က ရယ်မောဖွယ် သို့သော် အားလုံးသည် လူသားတို့၏ ခံစားချက်များဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။

On such a night as this, the full moon of Tazaungmone, the city of Rajagaha was illuminated like the city of the gods and the sound of music and rejoicings filled the air while the whole city gave itself up to the joy of the moment. King Ajatasattu lay on the royal couch tortured by remorse. The king who had killed his own father could not find solace in his power or glory.

တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ညကဲ့သို့သော ညမျိုးတွင် ရာဇဂြိ ုလ်ပြည်ကြီးသည် နတ်ပြည်ကဲ့သို့ မီးရောင်စုံထွန်းညှိထားသည်။ မြို့တော်တစ်ခုလုံး ပျော်ရွှင်ချိန်အောက် လက်လျှော့ထားလိုက်ချိန်တွင် တေးသီချင်းသံ၊ သာယာပျော်ရွှင်သံများ လေထုထဲတွင် ပျံ့လွင့်နေသည်။ နောင်တတရား၏ နှိပ်စက်မှုဖြင့် အဇာတသတ်ဘုရင် သလွန်ပေါ်တွင် လဲလျောင်းနေသည်။ အဖသတ်ဘုရင်သည် အာဏာပါဝါဖြင့် နှစ်သိမ့်မှု ရှာမရ။

When his ministers and courtiers gathered at his feet to pay him respects, he could only remember his royal father, so good, so virtuous and so well - loved. Ajatasattu had one the foul deed at the advice of Devadatta, The Buddha's arch - enemy, who plotted against the Buddha's life. "You kill your father and be king; and I will kill the Buddha and be the Buddha in his place...", Devadatta had said. Devadatta's misdeed was such that the earth who had borne everything on its back, would not suffer to have such a miscreant. The earth gaped open with hell's fires and swallowed Devadatta.


မှုးကြီးမတ်ရာ သေနာပတိများ သူ့ခြေအောက်ခစားဝင်ဖို့ ရောက်ရှိချိန် စိတ်ထားအလွန်ကောင်းမွန်၊ အကျင့်သီလလွန်စွာပြည့်စုံ၊ လွန်စွာချစ်သော ခမည်းတော်ကိုသာ သတိရနေခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရား၏ သက်တမ်းတလျှောက် နှောင့်ယှက်သော ဗုဒ္ဓ၏မဟာရန်သူတော် ဒေဝဒတ်ပေးသောအကြံညဏ်ဖြင့် အဇာတသတ်သည်  အလွန်ဆိုးရွားသောအမှားကြီး ကျူးလွန်ခဲ့သည်။ "သင်က သင့်ဖခင်သတ်၊ ကျွှန်ုပ်က ဗုဒ္ဓကို သတ်ပြီး  ဘုရားလုပ်မယ် " ဟု ဒေဝသတ်က ဆိုခဲ့သည်။ အရာအားလုံးကို ခံယူတတ်သော မဟာပထဝီမြေကြီးသည် ဒေဝဒတ်၏ မကောင်းမှုကဲ့သို့ ဆိုးဝါးယုတ်မာမှုများကို သည်းမခံနိုင်။ မဟာပထဝီမြေကြီးသည် ငရဲမီးတောက်များနှင့် ပွင့်ဟလာခဲ့ပြီး ဒေဝဒတ်ကို ဆွဲမြိုသွားခဲ့သည်။

Ajatasattu heard the news and was filled with fear that a similar fate might overtake him. Moreover he understood too late how a father could love his son, because a son had been born to him. It was a moment of truth for the patricide king and he knew that he must go to the Buddha for refuge. But how could he, a patricide?

အဇာတသတ်သည် ထိုသတင်းကို ကြားခဲ့ပြီး ထိုကံကြမ္မာမျိုး သူ့အပေါ် ကျရောက်မည်ကို စိုးရိမ်နေခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဖခင်တစ်ယောက်က သူ့သားအား မည်မျှချစ်သည်ကို လွန်စွာနောက်ကျပြီးမှ နားလည်သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် သူ့သားတော်ကလေး မွေးဖွားခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် အဖသတ်ဘုရင် အမြင်မှန်ရရှိပြီး ဗုဒ္ဓဘုရားဆီသို့ သွားရောက်ကာ ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ရမည်ဟု သူသိခဲ့သည်။ သို့သော် အဖသတ်သူတစ်ယောက်ဖြစ်သော သူ့မှာ မည်သို့လုပ်ဆောင်ရမည်နည်း။

Among his ministers was Jevaka, his half-brother, physician to the Buddha and his disciple. Perhaps he could ask Jevaka to take him to the Buddha. But a king could not make such a request in the presence of his courtiers. So, the king began the conversation praising the beauty of the night: "How fair, sirs, is the cloudless night! How charming! How lovely! What sage or brahman shall we seek out if he may give our hearts peace?"

မူးကြီးမတ်ရာများထဲက ဇီဝကမှာ အဖေတူ မအေကွဲ သူ့အစ်ကိုတော်၊ ဗုဒ္ဓဘုရားအား ဆေးကုသသူ၊ ဗုဒ္ဓ၏ တပည့်သာဝက။ ဗုဒ္ဓဘုရားဆီ ခေါ်ဆောင်သွားဖို့ ဇီဝကအား သူ တောင်းဆိုနိုင်သည်။ သို့သော် ဘုရင်ဖြစ်သူသည် မူးကြီးမတ်ရာရှေ ့တွင် ထိုကဲ့သို့တောင်းဆိုခြင်း မပြုအပ်။ သို့ပါသောကြောင့် ဘုရင်သည် ညအလှကို ချီးမွမ်းပြောဆိုခြင်းဖြင့် စကားစသည်။ "တိမ်ကင်စင်တဲ့ညလေး မဟုတ်ပေလား မူးမတ်ကြီးများ ဘယ်လောက် သာယာလိုက်သလဲ ဘယ်လောက် နှစ်သက်ဖွယ်ကောင်းသလဲ။ ဘယ်သူတော်စင်၊ ဘယ်ပုဏ္ဏားကိုများ ဆည်းကပ်ရလျှင် စိတ်နှလုံး ငြိမ်းအေးပေမလဲ။"

The ministers, each in turn, recommended the sages they themselves followed. The king listened in silence, waiting for Jevaka to speak. Jevaka suspected that the king wanted him to speak, but he would rather wait to make sure.

ဝန်ကြီးတစ်ယောက်ခြင်းစီမှ သူတို့ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော သူတော်စင်များအား ထောက်ခံပြောဆိုကြသည်။ ဘုရင်သည် တိတ်ဆိတ်စွာ နားထောင်ပြီး ဇီဝကပြောဖို့အလှည့်ကို စောင့်သည်။ ဇီဝကသည် ဘုရင်က သူ့အား ပြောစေချင်သည်ဟု ရိပ်မိသည်။ သို့သော် သေချာအောင် သူ စောင့်သင့်သည်။

Finally the king asked Jevaka why he had not spoken. Only then did Jevaka rise up from his seat and with his hands clasped in adoration towards the Buddha, said: "Sire, yonder in my mango grove dwells the all-Enlightened Buddha with his disciples; unto Him, the Blessed One, let the king repair, to hear the Truth and put questions."

နောက်ဆုံးတွင် ဘုရင်သည် ဇီဝကအား အဘယ်ကြောင့် မပြောဆိုသနည်းဟု မေးမြန်းသည်။ ထိုအခါမှ ဇီဝကသည် ထိုင်ရာမှ မက်တပ်ရပ်ကာ နှစ်သက်မြတ်နိုးခြင်းများဖြင့် ဗုဒ္ဓဘုရားဆီသို့ ရည်မှန်းကာ လက်ဆယ်ဖြာအုပ်မိုး၍ "အရှင်မင်းမြတ် ဟိုးအဝေး သရက်တောအုပ်ထဲတွင် အလုံးစုံသိမြင်တော်မူသော ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် တပည့်သာဝကများနှင့် သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်။ သစ္စာလေးပါး မြတ်တရားကို နာယူရန်၊ မေးခွန်းများမေးရန် အတုမရှိဗုဒ္ဓဘုရာမြတ်စွာအား သွားရောက်ဖူးမြှော်ရန် အရှင်မင်းကြီး ပြင်ဆင်တော်မူပါ။ "

The king immediately ordered the royal elephants to get ready and he went in royal state to Jevaka's mango grove. As he approached the grove, his heart was filled with awe because all was so quiet that not a sound was heard but the stirring of the gentle breeze. Why all this uncanny silence and quiet? Was Jevaka, his own half-brother, up to some king of treachery?

ဘုရင်သည် ချက်ချင်းပင် တော်ဝင်ဆင်များ အဆင်သင့်ဖြစ်ဖို့ အမိန့်ပေးသည်။ တော်ဝင်အခမ်းအနားဖြင့်  ဇီဝက၏သရက်တောအုပ်သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ တောအုပ်သို့ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့်အမျှ သူ့နှလုံးအိမ်သည် အံ့သြမူများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် လေပြေညှင်း တိုက်ခတ်သွားသည်မှလွဲ၍ မည်သည့်အသံမှ မကြားရအောင် တိတ်ဆိတ်နေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ မည်သည့်အတွက်ကြောင့် အရာအားလုံး ထူးထူးဆန်းဆန်း တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်နေရတာပါသလဲ။ ဖအေတူ မအေကွဲ အစ်ကိုတော်ကများ အာဏာသိမ်း လုပ်ကြံလို့မလား။

His fears were put to rest when he saw the Buddha himself surrounded by his disciples. How could such a great number of monks be so quiet! If only his little son could be so only for a moment, Ajatasattu thought, his heart greatly moved.


ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့မှုများသည် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်အား တပည့်သာဝကများ ခြံရံလျက် ဖူးတွေ့လိုက်ရချိန်တွင် ငြိမ်းအေးသွားသည်။ ဒီလောက်များပြားတဲ့သံဃာတော်တွေ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်လွန်းလှပါဘိ။ ငါ့သားတော်ကလေးကို ဒီလိုမျိုး ခဏလောက် တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်ချင်စမ်းပါဘိဟု အဇာတသတ် တွေးမိသောအခါ အကြီးအကျယ် ကြည်နူးရွှင်ပျသွားသည်။

All was tranquil like an ocean in repose. Look where he would, he saw endless ranks of disciples. Then saluting the Buddha, the king asked: "What is the fruit of religious life?"

ပင်လယ်ပြင်ကြီး ငြိမ်သက်နေဘိသကဲ့သို့ အရာအားလုံး တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက် အေးချမ်းလှသည်။ ကြည့်လိုက်သည့်နေရာတိုင်း အဆုံးမရှိသော တပည့်သာဝကများကို တွေ့မြင်ရသည်။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးဦးချပြီးနောက် ဘုရင်က ရဟန်းပြုရခြင်းကြောင့် ရအပ်သောအကျိုးကို  မေးမြန်းသည်။

And the Buddha answered the king's question in a discourse called the Samaphata Sutta. Glad at heart, the king made a solemn obeisance and departed.

သာမညဖလသုတ္တန်ကို ဟောကြားခြင်းဖြင့် ဘုရင့်မေးခွန်းကို ဗုဒ္ဓဘုရားက ဖြေကြားခဲ့သည်။ အဇာတသတ်မင်းသည် သရဏဂုံဆောက်တည်ကာ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပြီး ပြန်သွားသည်။

The Maid Whose Beauty Drove a King Mad
ဘုုရင္အား ရူးေစေသာ မိန္းမပ်ိဳ

One of the stories associated with the Tazaungdine festival is the story of a beautiful maid  named Ummadanti. She was born of a rich noble family. Her farther thought that she was worthy to be a queen. So he sent word to the king who became interested. Before any girl could be selected to be queen, the king's wise brahmans had to go and see her. They must read the lineaments of the body and decide if she was fit to be a queen.

တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်နှင့် ဆက်စပ်နေသော ပုံပြင်တစ်ခုမှာ ဥမ္မာဒန္တိအမည်ရှိသော မိန်းမချောတစ်ယာက်အကြောင်း ဖြစ်သည်။ သူမသည် ချမ်းသာသော အမျိုးအနွယ်ကောင်း မိသားစုတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူမဖခင်က သူမသည် မိဖုရားဖြစ်ထိုက်သည်ဟု တွေးသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရင့်ထံ လျှောက်ထားစေသောအခါ ဘုရင်က စိတ်ဝင်စားသည်။ မိဖုရားမမြှောက်မှီ ပညာရှိပုဏ္ဏာများသည် မိန်းမပျိုအား သွားရောက်ကြည့်ရှုရသည်။ မိန်းမပျို၏ ကြင်အံလက္ခဏာများကို ကြည့်ရှုပြီး မိဖုရားဖြစ်သင့်မဖြစ်သင့် ဆုံးဖြတ်ရသည်။

When the brahmans were treated to a banquet at Ummadanti's house, they were so intoxicated with the lady's beauty that they made a mess of everything at the table. Ummadanti was indignant that the king should send boors on such an important mission. She ordered her servants to throw the brahmans out of the house.

ဥမ္မာဒန္တိအိမ်တွင် စားကောင်းသာက်ဖွယ် တည်ခင်းသောအခါ ဥမ္မာဒန္တိ့အလှတွင် ယစ်မူးသွားသော ပုဏ္ဏားတို့သည် စားပွဲပေါ်ရှိ အရာအားလုံးကို ရှုပ်ပွအောင် လုပ်မိကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ အရေးကြီးသောတာဝန်ကို ရိုင်းစိုင်းမသိတတ်သူများကို ဘုရင်က စေလွှတ်ရမလားဟု ဥမ္မာဒန္တိက အထင်မှားကာ စိတ်ဆိုးသည်။ ပုဏ္ဏာများကို အိမ်အပြင်သို့ ဆွဲထုတ်ပစ်ရန် အစေခံများကို အမိန့်ပေးသည်။

Now the brahmans could not very well report the matter to the king since they had made perfect fools of themselves. So they sent in a report to the effect that the lady Ummadanti was not worthy of being a queen.

အရှုးသဖွယ် ပြုမူခဲ့ကြသည့် ပုဏ္ဏာများသည် ထိုကိစ္စကို ဘုရင်အား အသိမပေးရဲ။  ထို့ကြောင့် ဥမ္မာဒန္တိသည် မိဖုရားမဖြစ်ထိုက်ဟူသော သတင်းသာ ပေးပို့ခဲ့လေသည်။

Rejected by the king, Ummadanti was given in marriage to the king's general, a man of great courage and integrity. Ummadanti, with all her love and respect for her husband, could not get over the slight the king had given her. With the rage of a woman scorned she bided her time for vengeance.

ဘုရင်က မရွေးချယ်သော်လည်း ဥမ္မာဒန္တိအား သတ္တိရှိကာ ဖြောင့်မတ်တည်ကြည်သော စစ်သေနာပတိနှင့် လက်ဆပ်ပေးခဲ့သည်။ ဥမ္မာဒန္တိသည် သူမခင်ပွန်းအား ချစ်မြတ်နိုး လေးစားသော်လည်း ဘုရင်ပေးခဲ့သည့် စိတ်ဒဏ်ရာသည် နည်းနည်းကလေးမှ သက်သာမလာခဲ့။ မထီမဲ့မြင်ပြ ုခြင်းခံရသော မိန်းမတစ်ယောက်၏ ခါးသီးမုန်းတီးမှုများဖြင့် လက်စားခြေနိုင်မည့် အချိန်ကောင်းကို စိတ်ရှည်လက်ရှည် သူမ စောင့်စားခဲ့သည်။

Then came the full moon day of Tazaungmone and the city blossomed forth in lights and festivities. The king was to ride the streets in full grandeur. It was a busy time for the general, Ummadanti's husband, who had to take charge of all security matters.

ထို့နောက် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ည ရောက်ပါလေရော။ ရွှေမြို့တော်သည် မီးရောင်စုံလင်းထိန်ကာ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများဖြင့် စည်ကားနေသည်။ ဘုရင်သည် အဆောင်အယောင် အခမ်းအနားများဖြင့် မြို့လမ်းများကို တိုင်းခန်းလှည့်လည်လေ့ရှိသည်။ ဥမ္မာဒန္တိခင်ပွန်း စစ်သေနာပတိမှာ တိုင်းပြည်လုံခြုံရေးကိစ္စများဖြင့် မအားလပ်အောင် အလုပ်များနေချိန် ဖြစ်သည်။

The general, before he left home to go on duty, said to his beautiful wife: "My dear, the king will ride in state through the city streets and he'll surely come to our door. Please do not show yourself, lest your beauty should do harm where such is not intend."


စစ်သေနာပတိသည် တာဝန်ကျရာသို့ မထွက်ခွာမှီ ဇနီးချောအား မှာကြားသည်။ ဘုရင်သည် မြို့တွင်းရှိ လမ်းများအား တိုင်းခန်းလှည့်လည်ရာတွင် ငါတို့အိမ်တံခါးရှေ့ ရောက်လာလိမ့်မည်။ ကျေးဇူးပြုပြီး မင်း ကိုယ်ယောင်မပြပါနဲ့ မင်းရဲ့အလှကြောင့် မရည်ရွယ်တဲ့ ဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်လာမှာစိုးလို့။

Ummadanti's noncommittal reply was lost in the tender cares she bestowed on her departing spouse. She gave him a loving sendoff and waited for what was to be her finest hour.

ဥမ္မာဒန္တိ၏ မယုတ်မလွန်အဖြေသည် ခွဲခါနီးခင်ပွန်းသည်အား နှုတ်ဆက်မှုများတွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သည်။ ခင်ပွန်းသည်အား နှုတ်ဆက်ပြီး အချိန်ကောင်းဖြစ်မည့် အချိန်ကို စောင့်ဆိုင်းသည်။

As soon as her maid, in obedience to her order, came and informed her that the king's chariot had come, Ummadanti went to the open window. In pride of power and beauty's bloom, she stood with a basket of flowers in hand. She then threw the sweet blossoms at the king, whose eyes turned to her in pleasant surprise. She smiled the smile of a sylph, alluring and tantalizing. The next moment she banged the window shut leaving the king in the dizzy heights of desire and covetousness.

အမိန့်နာခံသော အိမ်စေမှ ဘုရင်မင်းမြတ် မြင်းရထား ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း အသိပေးလာသည်နှင့် ပြတင်းပေါက်သို့သွားကာ အာဏာ၊ အလှ ပြည့်စုံသူတစ်ဦး၏ မာန်မာနဖြင့် လက်ထဲတွင် ပန်းခြင်းတောင်းကိုင်ကာ ရပ်သည်။ ထို့နောက် မွှေးပျံ့သောပန်းများ ဘုရင်ဆီသို့ ပစ်ပေါက်လိုက်သောအခါ ဘုရင်က လှည့်ကြည့်ပြီး အံ့သြသွားသည့် မျက်လုံးတစ်စုံကို တွေ့လိုက်ရသည်နှင့် ချိုသာစွဲမက်ဖွယ် အကောင်းဆုံးအပြုံးကို သူမပြုံးလိုက်ပြီး  မကြာမှီ တံခါးကို ဆောင့်ပိတ်လိုက်သောအခါ ဘုရင်သည် လိုချင်တက်မက်သော စိတ်ဆန္ဒ အမြင့်ဆုံးသို့ရောက်ကာ မူးဝေသွားလေသည်။

After that the king was in no condition to continue his triumphant tour. He returned to the royal palace to fling himself down on the couch and moan in agony.


ထို့နောက် ရှင်ဘုရင်သည် တိုင်းခန်းလှည့်လည်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်နိုင်သော အခြေအနေ မရှိတော့။ နန်းတော်ဆီ ပြန်သွားပြီး သလွန်ပေါ်တွင် ပစ်လှဲချကာ ကိုယ်စိတ်နှလုံးဆင်းရဲကာ ငြီးငြူနေတော့သည်။

From that time on it was impossible for the general to see the king and take his  counsel on important matters of state. He was informed that the king was suffering from a strange malady. The general knew instantly the cause of the king's sickness. The king suffered in secret, ashamed of the unseemliness of his passion.

ထိုအချိန်မှစ၍ ရှင်ဘုရင်အား မြင်တွေ့ရဖို့ခက်ကာ တိုင်းရေးပြည်ရေး အရေးကြီးသော ကိစ္စမှန်သမျှ စစ်သေနာပတိအား လွဲထားသည်။ ဘုရင်သည် ထူးဆန်းသော ရောဂါတစ်ခု စွဲကပ်နေသည်ဟု သိရသည်။ စစ်သေနာပတိသည် ချက်ချင်းပင် ဘုရင်၏ အနာရောဂါဇစ်မြစ်ကို သိသည်။  ဘုရင်သည် လိုချင်တပ်မက်မူကို ရှက်ရွှံ့စွာ လျှို့ဝှက်ခံစားနေခြင်းဖြစ်သည်။

The general suggested that someone should be sent to the huge banyan tree where a powerful spirit lived and ask what should be done. He then put a trussed man in the hollow of the tree with instructions what to say. When the messenger came to the tree, the man in the hallow let forth an astounding oracle that the king was infatuated with the general's wife.


တန်ခိုးကြီးနတ်ရှိသည့် ညောင်ပင်ကြီးထံ လူတစ်ယောက်အား စေလွှတ်ပြီး မည်ကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်သင့်သနည်းဟု မေးမြန်းဖို့ စစ်သေနာပတိက အကြံပေးသည်။ သစ်ပင်အခေါင်းထဲတွင် လူတစ်ယောက် ဝင်နေစေပြီး မည်ကဲ့သို့ပြောဆိုရမည်ကို ညွှန်ကြားချက်ပေးသည်။ ဆက်သားလာသောအခါ သစ်ပင်ခေါင်းထဲမှလူက နတ်ပြောဟန်ဆောင်ကာ ဘုရင်သည် စစ်သေနာပတိမိန်းမကို စွဲလန်းနေကြောင်း ထူးဆန်းအံ့အား သင့်ဖွယ်ကောင်းသောစကားကို ပြောခဲ့သည်။

The general went to the king and told him what the oracle said and generously offered Ummadanti to his lord and king. Ashamed that his secret passion was known to nat and man, the king was brought to his senses and lived in peace, ruling his subjects justly.

သစ်ပင်စောင့်နတ်ပြောသည့်စကားနှင့် ဥမ္မာဒန္တိကို ရှင်ဘုရင်ထံ ဆက်သကြောင်း စစ်သေနာပတိက ဘုရင်အား လျှောက်ထားခဲ့သည်။ သူ၏ လျှို့ဝှက်တပ်မက်စိတ်ကို နတ်လူသိသွားပြီဟု အရှက်ရလျှက် ဘုရင်သည် အသိပြန်ဝင်လာကာ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေထိုင်ပြီး တိုင်းသူပြည်သားများကို တရားမျှတစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

The story is a favorite with professional players and amateurs. During the Tazaungdine festival the scene where the Lady Ummadanti threw flowers at the king is highlighted. The dramatists' ingenuity often makes the lady and the king bandy wits and the part of the king is clowned to the delight of the audience.


ထိုပုံပြင်သည် ကြေးစား၊ အပျော်တမ်း အနုပညာရှင်များ အကြိုက်ဖြစ်သည်။ တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်တွင်  ဘုရင်အား ဥမ္မာဒန္တိ ပန်းပေါက်ခန်းသည် အထင်ရှားဆုံး ဖြစ်သည်။ ဖျော်ဖြေသူ၏ တီထွင်ဖန်တီးမှုများဖြင့် ဥမ္မာဒန္တိ မိန်းမပျို၊ ဘုရင်၏ ကွေးကောက်ဟန်ပန်၊ အပြောင်အပျက် အမူအယာများသည် ပွဲကြည့်သူများ၏ အကြိ ုက်ဖြစ်သည်။

Tanhsaunmoun

(Tazaungmone)

Yellow robes for Kathina offering,

the reward of the Path is the aim.

At this time, scattering the pollins,

the luffa at the end of it gold stem

is rich in fragrance.

Amid the sky

in heavens above

the golden moon Canda

and the brilliant star Pleiades

shine merrily.

လှူကထိန် သင်္ကန်းနှင့်၊
မဂ်လှမ်းတဲ့ ဆုပန်ရွယ်။
သည်ချိန်ကို ဝတ်မှုံကြဲလို့၊
ခဝဲရွှေညှာရင်းမှာ သင်းရနံ့ကြွယ်။
တေ်ကာင်းကင်လယ် ထက်ဘုံဦး၊
ရွှေလစန္ဒာနှင့်၊
ကြတ္တိကာ ကြယ်ရောင်စွန်းတယ်၊
ထွန်းထိန်လို့မြူး။
(ဖိုးသူတော် ဦးမင်း)

Eleven ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အရှင်ပညာသီဟာဘိဝံသ (တရားဦးဓမ္မစကြာ) ရေးသားထားတဲ့ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့် သာမညဖလ အခါတော်နေ့ ဆောင်းပါးလေးက အတော်လေး ကောင်းပါတယ်။ အချိန်ရရင် ဒီလင့်ခ် လေးမှာ သွားဖတ်လို့ရပါတယ်။ အပေါ်က မြန်မာကဗျာလေးကတော့ သူငယ်ချင်းတစ်ယာက်ဖေ့ဘွတ်မှာတွေ့လို့ အတော်ပဲဟဆိုပြီး မလာတာ။ ဆရာမကြီး ဒေါ်ခင်မျိုးချစ်ရဲ့ Flowers And Festivals Around The Myanmar Year စာအုပ်ထဲက တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်အကြောင်းကို ဘာသာပြန်ထားပါ။ အင်္ဂလိပ်လိုဖတ်တာ ပိုရှင်းတဲ့သူတွေအတွက် မူရင်းအင်္ဂလိပ်စာကို ရိုက်တင်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ဘာသာပြန် လိုအပ်ချက်တွေ ရှိခဲ့ရင် ကွျှန်မ အားထုတ်မှု ပေါ့လျော့မူသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရွှေပြည်ကြီးမှာတော့ တန်ဆောင်တိုင်မှာ သောက်စားပျော်ပါးကြလို့ လူကြီးတွေက စိတ်ညစ်၊ လူငယ်တွေက ပျော်။ အမိမြေရဲ့ အဝေး ရောက်နေပေမဲ့ အစဉ်အလာမပြတ် ကျင်းပကြတဲ့ ကထိန်ပွဲတွေ။ စာလာဖတ်သူတွေလည်း ပျော်စရာကောင်းတဲ့ တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော် ဖြစ်ပါစေလို့ (တန်ဆောင်တိုင်က ပြီးသွားပြီ ဆုတောင်းက နောက်ကျနေတယ် မှတ်တယ် း)

စန်းထွန်း
နိုဝင်ဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၃။

Credit to Khin Myo Chit " Flowers And Festivals Around The Myanmar Year"

All photos are from Google.

Festival of Lights

Thadingyut, the seventh month of the Myanmar calendar, marks the end of lent. Monsoon is on the way out and the skies are clearing. Sunny days are here to stay.

ဝါတွင်း၏ အဆုံးသတ်မှာ မြန်မာပြက္ခဒိန်၏ ခုနစ်လမြောက်ဖြစ်သော သီတင်းကျွှတ် ဖြစ်သည်။ မုတ်သုန်သည် ဆုတ်ခွာနေပြီး ကောင်းကင်သည် ကြည်လင်လာသည်။ နေသာသောနေ့များ လာတော့မည်။

The austerity, sobriety and restraint of the lenten season together with the damp murky gloom of the monsoon - all these have given away to fun and festivities. With the ban on weddings lifted, there is the scent of eugenia leaves and lilies in the air. The soft breeze whispers the music of flutes and harps.

ခြိုးခြံခြွေတာ နေထိုင်ခြင်း၊ အရက်မသောက်ခြင်း စသည့် ဝါတွင်းကာလ ကန့်သတ်ချက်များသည် စွတ်စိုမှောင်မည်းသော မုတ်သုန်မိုးနှင့်အတူ အဝေးသို့ ထွက်ခွာခဲ့ပြီး ပျော်ရွှင်စရာကောင်းသော ပွဲတော်များ လာတော့မည်။ ဝါတွင်းကာလ မင်္ဂလာဆောင်ခြင်း တားမြစ်ထားခြင်းကို လှစ်ဟလိုက်သည်နှင့် ယူဂျီးနီးယားသစ်ရွက်နှင့် လီလီပန်း ရနံ့များသည် လေတွင် သင်းပျံ့နေတော့သည်။  ညင်သာသော လေပြေလေးက ပလွေသံ၊ စောင်းသံများကို တိုးတိတ်စွာ ဆောင်ကြဉ်းလာသည်။

The three day lights festival, namely the day before the full moon, the full moon day and the day after, will be those of music, dances and fun. Illuminations are there to celebrate the anniversary of the Buddha's return from the celestial abode, where he had spent the lent teaching the gods above His Law.

လပြည့်အကြိုနေ့၊ လပြည့်နေ့၊ လပြည့်ကျော်နေ့ ထိုသုံးရက် ကျင်းပသော မီးထွန်းပွဲတော်တွင် အတီးအမှုတ် အကအခုန်များ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများ ရှိသည်။ တဝါတွင်းလုံး နတ်ပြည်တွင် တရားဓမ္မများကို သင်ကြားပြသပြီး လူ့ပြည်သို့ ပြန်လာသော ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ကို ကြိ ုဆိုသောအားဖြင့် မီးထွန်းပွဲတော်ကို ကျင်းပကြသည်။

credit to Google

Among the gods was the one who was the mother of the Buddha, reborn there. It was on the full moon day of Thadingyut month that the Buddha descended to the abode of humans. He and His disciples were attended by a heavenly host of celestials who created a pathway of stars. Humans on earth illuminated the homes and streets to welcome the Buddha and His disciples.

ထိုနတ်များထဲက နတ်တပါးမှာ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်၏ မိခင်ဖြစ်ခဲ့ဖူးပြီး နတ်ဖြစ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ သီတင်းကျွှတ်လ၏ လပြည့်နေ့တွင် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် လူ့ပြည်သို့ ဆင်းသက်ခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်နှင့် တပည့်သာဝကများကို နတ်များက အလုံးအရင်းဖြင့် လိုက်ပါခြံရံကြပြီး ကြယ်လမ်းကို ဖန်းဆင်းခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်နှင့် တပည့်သာဝကများကို ကြိုဆိုရန်ကမ္ဘာမြေတွင်ရှိသော လူသားများက အိမ်များ၊ လမ်းများကို မီးထွန်းညှိကြသည်။

Although the anniversary is on the full moon day, the Myanmar way of celebrating such an event is to have a festival on the eve, to welcome the day and the actual day and then the day after to give a grand send-off. So, the three festival days instead of one. The more The merrier.

အထိမ်းအမှတ်သည် လပြည့်နေ့ဖြစ်သော်လည်း မြန်မာတို့ ပွဲတော်ကို ကျင်းပလေ့ရှိသည့်အတိုင်း  ကြိုဆိုသော အကြိုနေ့၊ တကယ့်ပွဲတော်နေ့၊ ပွဲတော်ကို နှုတ်ဆက်ခွဲခွာသောနေ့ဟုဆိုကာ ဆင်နွှဲကြသည်။ ထို့ကြောင့် ပွဲတော်သည် တစ်ရက်အစား သုံးရက်ဖြစ်သည်။ ရက်ကြာလေ ပိုပျော်ဖို့ကောင်းလေ။

Streets, houses and public buildings are illuminated and festooned with coloured electric bulbs. One feature of the festival in small towns and villages is see-mee lighting; small earthen bowls are filled with sessamum oil and a piece of cotton is soaked in each bow and lighted.

လမ်းများ၊ အိမ်များနှင့် ပြည်သူ့အဆောက်အဦးများကို ရောင်စုံကာလာ လျှပ်စီးမီးသီးများဖြင့် အလှဆင်သည်။ မြို့ငယ်များနှင့် ကျေးလက်တောရွာများတွင် မြေခွက်ငယ်ကလေးများကို နှမ်းဆီဖြည့်ပြီး ဝါဂွမ်းမီးစစိမ်ထားသော ဆီမီးကို ထွန်းညှိကြသည်။

credit to Google

These lighted oil bowls are placed on the terraces of pagodas. The lights last longer than candles and the little tongues of flame quivering in the breeze land an uncanny beauty to the scene stepped in silvery moonlights. Such lights are sometimes seen on the pagoda in Yangon city.

ထိုမီးထွန်းညှိထားသော ဆီမီးခွက်များကို ဘုရားရင်ပြင်ပေါ်တွင် ထားလေ့ရှိသည်။ ထိုဆီမီးသည် ဖယောင်းတိုင်ထက် ကြာရှည်အထွန်းခံပြီး လေတိုက်သော်လည်း ငြိမ်းမသွားဘဲ ငွေလရောင်အောက်တွင် ထူးဆန်းသော လှပမူကို ပေးသည်။ ထိုဆီမီးရောင်များကို ရန်ကုန်မြို့ ဘုရားပေါ်တွင် တခါတရံ မြင်တွေ့နိုင်သည်။

The scene of the Buddha's descent from the celestial regions is often recreated in the streets or pagoda precincts, all done up in papier mache and  poster paintings and of course, lights. The festival is often called the Tawadaintha feast: Tawadaintha, being the name of the celestial abode where the Buddha spent the lenten season.

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် နတ်ပြည်မှ ဆင်းသက်လာပုံကို စက္ကူကပ်များ၊ ပိုစတာ ပန်းချီကားများ၊ မီးလုံးများဖြင့် လမ်းများ၊ ဘုရားပရဝုဏ်များတွင် ဆင်ယင်ထားတတ်သည်။ ထိုပွဲတော်ကို တာဝတိံသာပွဲတော်ဟု ခေါ်တတ်သည်။ တာဝတိံသာဆိုသည် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် ဝါဆိုခဲ့သော နတ်ပြည်၏အမည် ဖြစ်သည်။

Thadingyut is not only a season of festivals and rejoicings, but also a time for remembering those to whom we owe respect and  gratitude. The Buddha's visit to the celestial regions was to teach the great Truth he had found through rigorous striving for many many lives, to his own mother. It was a gesture of gratitude, and example for all to follow . The Buddha made the greatest gift of all, namely the gift of Dhamma (the Law) that would deliver her from Suffering once and for all.

သီတင်းကျွှတ်သည် ပွဲတော်များဖြင့် ပျော်ရွှင်စရာကောင်းသော ရာသီသာမက ကျွန်ုပ်တို့ ကျေးဇူးတင်ထိုက်သူ၊ လေးစားထိုက်သူများကို သတိရသော အခါသမယလည်း ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် နတ်ပြည်သို့ လာရောက်ရခြင်းသည် ဘဝပေါင်းများစွာ ပါရမီဖြည့်ဆည်းပြီးမှ တွေ့ရှိခဲ့သော သစ္စာလေးပါး မြတ်တရားကို မိခင်ဖြစ်သူအား သင်ကြားပေးဖို့ ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကျေးဇူးတရား၏ အမှတ်သင်္ကေတဖြစ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး နမူနာယူသင့်သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်သည် တဘဝသာမက သံသရာတလျှောက် ခံစားရမည့် ဆင်းရဲခြင်းကို ကင်းဝေစေမည့် အမွန်မြတ်ဆုံးသော ဓမ္မလက်ဆောင်မွန်ကို ပေးအပ်ခဲ့သည်။

credit to Google

According to the Buddhist teaching, there are Five Revered Ones, namely the Buddha, His Law, His Order of Monks, Parents and Teachers. During the Thadingyut season Myanmar Buddhists go round paying respects to parents, teachers, elderly relatives and friends.

ဗုဒ္ဓအဆုံးအမအရ ဗုဒ္ဓ၊ ဓမ္ဓ၊ သံဃာ၊ မိဘနှင့် ဆရာ ရတနာငါးပါး ရှိသည်။ သီတင်းကျွှတ်ကာလတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာမြန်မာလူမျိုးများ မိဘ၊ ဆရာသမား၊ သက်ကြီးဆွေမျိုများနှင့် သူငယ်ချင်းများထံ သွားရောက်ကန်တော့ကြသည်။

It is quite usual for the senior citizens in the street or residential quarter to receive gifts and respects from the younger people of the community. Sometimes it is an organized affair, but this does not prevent them from going to older people individually to pay respects. This way, it is more intimate and pleasant.

လမ်းထဲ၊ ရပ်ကွက်ထဲမှ သက်ကြီးများ လက်ဆောင်ရရှိခြင်း ရပ်ရွာထဲရှိ လူငယ်များမှ ကန်တော့ခြင်းသည် အစဉ်အလာဖြစ်သည်။ တခါတရံ စုပေါင်းလုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သော်လည်း သက်ကြီးများထံသို့ သီးသန့်သွားရောက် ကန်တော့ခြင်းကို မတားမြစ်ပါ။ ဤသို့ဖြင့် ချစ်ခင်ရင်းနှီးစေသည်။

On the third day of the festival, people go round paying calls. It is 'open house' for many homes. Older people have light refreshments ready for the young visitors. They give away sweets and small change to children. Young people bring small gifts like candles, fruits and cakes, but it is not compulsory. Paying respects is accomplished by the act of kadaw, genuflection.

ပွဲတော်၏ တတိယမြောက်နေ့တွင် လူများသည် သွားရောက်လည်ပတ်ကြသည်။ အိမ်အများစုကို ကြိုတင်အကြောင်းကြားခြင်း မရှိဘဲ သွားရောက်လည်ပတ်နိုင်သည်။ လူကြီးများသည် လာရောက်လည်ပတ်သူ လူငယ်များအတွက် အချိုရည်များ ပြင်ဆင်ထားသည်။ သူတို့သည် သကြားလုံးများ၊ အကြွေအနည်းငယ်ကို ကလေးများကို ပေးကြသည်။ လူငယ်များသည် ဖယောင်းတိုင်၊ သစ်သီး၊ ကိတ်မုန့်ကဲ့သို့သော လက်ဆောင်လေးများကို ယူဆောင်လာတတ်ကြသည်။ သို့သော် ထိုလက်ဆောင်များ မယူမဖြစ် ယူလာရမည်ဟု သတ်မှတ်မထားပါ။ ကန်တော့ဖြင့်လည်း အလေးအမြတ်ထားရာ ရောက်ပါသည်။

The word kadaw is an everyday expression in Myanmar life. When you have to say something indelicate or impolite, you say it with the word kadaw; the same word is used as an apology for any transgression like, bumping into someone or stepping on another's feet. On such occasions the word is synonymous with 'sorry', but with a deeper feeling.

ကန်တော့ဟူသော စကားလုံးသည် မြန်မာလူနေမှုဘဝတွင် နေ့စဉ်သုံးစကားလုံး ဖြစ်သည်။ မယဉ်ကျေးသော စကားလုံး ပြောရတော့မည်ဆိုလျှင် ကန်တော့ဟု ဆိုတတ်ကြသည်။  ကန်တော့ဆိုသည်မှာ တစုံတယောက်ကို မတော်တဆ တိုက်မိ၍သော်လည်းကောင်း၊ တဦးတယောက်၏ ခြေထောက်ကို တက်နင်းမိသော အခါတွင်လည်းကောင်း တောင်းပန်စကားဆိုရာတွင် သုံးသောစကားလုံး ဖြစ်သည်။ ထိုအခါမျိုးတွင် ဆောရီးဖြင့် ဆင်သော်ငြား စိတ်ထဲကပါသော ခံစားမှုဖြင့် ဖြစ်သည်။

When you have the necessity to touch someone's hair, like brushing away a wisp of dust, you do not do so without first saying kadaw, even though the person concerned may not be an older person.

ဖုန်သပ်ပေးတာမျိုးကဲ့သို့တစုံတယောက် ဆံပင်ကို ထိဖို့လိုအပ်သောအခါ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် ကိုယ့်ထက် မကြီးစေကာမူ ကန်တော့ဟု အရင်မပြောဘဲ လုပ်ပေးလေ့မရှိပါ။

The custom of doing the act of kadaw is rooted in the Buddhist acceptance of the samsara, the round of rebirths, begin born and reborn; all beings, humans and others go round the cycle, meeting on another in amicable or hostile relationships. Consequently, among people meeting one another in this present existence there would be love and kindness as there would be hate and enmity as well. There might be wrongful actions committed consciously or unwittingly to one another throughout the unending journey of samsara.

ကန်တော့ခြင်း အလေ့အထသည် အကြိမ်တဖန်ဖန် မွေးဖွားခြင်း သံသရာကို လက်ခံသော ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များထံတွင် ခိုင်မာမြဲမြံအမြစ်တွယ်နေသည်။ သံသရာခရီးသွားနေကြသော သက်ရှိအားလုံး ချစ်ခင်ခြင်း၊ မနှစ်လိုခြင်းများဖြင့် ဆုံတွေ့ကြသည်။ အကျိုးဆက်အားဖြင့် လက်ရှိဘဝတွင် ဆုံတွေ့ကြရာဝယ် တယောက်နှင့်တယောက် ချစ်ခင်ကျွှမ်းဝင်ခြင်း ဖြစ်သလို မုန်းတီးခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်သည်။ မဆုံးသော သံသရာခရီးတလျှောက် မရည်ရွယ်ဘဲနှင့်သော်လည်းကောင်း ရည်စူး၍သော်လည်းကောင်း ကျူးလွန်ခဲ့သော မှားယွင်းသော အပြုအမှုများ ရှိကောင်းရှိနိုင်သည်။

credit to Google

When Buddhists do the act of kadaw to anyone, their parents, teachers or elders, they not only pay respects as a gesture of gratitude, but they also ask forgiveness for any wrongful action they might have done in this life and many many lives before.

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည် ဆရာသမား၊ မိဘ၊ လူကြီးသူမများကို ကန်တော့ကြသောအခါ ကျေးဇူးတင်ခြင်းအားဖြင့် လေးစားသမူ ပြုကြခြင်းသာမက အရင်ဘဝများစွာကတည်းက ပြုလုပ်ခဲ့သော မှားယွင်းသော အပြုအမူများကို ခွင့်လွှတ်ဖို့ တောင်းပန်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

The elders, even as they accept the kadaw from young people, ask forgiveness in their turn for any wrongful action or hurt they themselves might have been guilty of. This reciprocal action is called the 'erasing of the slate', which is the same as 'burying the hatchet'. After this act of 'erasing the slate', friends and kinsmen can start with a 'clean slate' with nothing but love and kindness.

လူငယ်များ၏ ကန်တော့ခြင်းကို လက်ခံလျှင်တောင်မှ လူကြီးသူမများသည် သူတို့၏ မှားယွင်းသော အပြုအမူများ၊ အပြစ်ဖြစ်စေသော ထိခိုက်မှုများရှိက တဖန်ခွင့်လွှတ်ဖို့ ပြောဆိုသည်။ ထိုအခြင်းအရာကို မြူမှုန်မျှမကျန် ခြေဖျက်ခြင်းဟု ခေါ်သည်။ မြူမှုန်မျှမကျန် ခြေဖျက်ပြီးသောအခါ ချစ်ခြင်းမေတ္တာမှလွဲ၍ တခြားဘာမှ မရှိဘဲနှင့် သူငယ်ချင်း၊ မိသားစုဝင်များ စတင်နိုင်သည်။

Paying respects or kadaw or ceremonies are organized and held in schools. Paying respects to teachers, one of the Five Revered Ones, is still practiced. Buddhists parable illustrate the good influence of teachers on their students, even though the latter might have become ruling kings.

ကျောင်းများတွင် ဆရာကန်တော့ပွဲအခမ်းအနားများကို ကျင်းပကြသည်။ ရတနာငါးပါးတွင် တပါးဖြစ်သော ဆရာသမားများကို ကန်တော့ခြင်းကို ယနေ့ထက်တိုင် ကျင့်သုံးသည်။ တပည့်သည် လက်ရှိအုပ်စိုးနေသော ဘုရင်ဖြစ်နေလျှင်တောင် ဆရာများသည် တပည့်များပေါ်တွင် ကောင်းကောင်း လွှမ်းမိုးနေခြင်းကို ဗုဒ္ဓဝင်ပုံပြင်များက ဖော်ပြနေသည်။

credit to Google

Once, a short time after the demise of the Buddha, the kings of India assembled to claim their share of the Buddha's relics. It was a goodly company of crowned heads, each attended by the Four Elements War, namely, infantry, cavalry, chariots and war elephants. Swords and spears and shields burned in the sunlight as the caparisoned steeds and elephants dug their heels impatiently, as they waited for action.

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် ပရိတ်နိဗ္ဗာန်ပြုသောအခါ အိန္ဒိယဘုရင်များသည် ဗုဒ္ဓဓာတ်တော်များကို ခွဲဝေဖို့ စုရုံးရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ စစ်ပွဲအင်္ဂါလေးရပ်ဖြစ်သော ခြေလျင်တပ်၊ မြင်းတပ်၊ ရထားလုံးတပ်နှင့် ဆင်တပ်များ ကိုယ်စီခြံရံကာ ရောက်လာကြသော သရဖူဆောင်း ဘုရင်များ ဖြစ်သည်။ ဓားများ၊ လှံများနှင့် ချပ်ဝတ်တန်ဆာများသည် နေရောင်တွင် တဖိတ်ဖိတ် တောက်ပနေပြီး ကကြိုးတန်ဆာ ဆင်ယင်ထားသော မြင်းများ၊ ဆင်များသည် စစ်ပွဲစတင်ဖို့ စောင့်နေချိန် စိတ်မရှည်စွာဖြင့် သူတို့ခွာများကို တူးနေကြသည်။

Then came the dispute over who should get how much of the relics. Tempers rose and angry voices rang though the air and the steel clanged as the warriors made ready their weapons. Horses neighed and reared, elephants let forth and a fearful trumpeting. A havoc of blood and destruction was imminent.

ထို့နောက် ဓာတ်တော်ကို ဘယ်သူက ဘယ်လောက် ရသင့်သည်ဖြင့် အငြင်းပွားကြပါလေရော။ ဒေါသများ မြှင့်တက်လာကာ စိတ်ဆိုးမာန်ဆိုး အော်ဟစ်သံများ လေတွင် ပျံ့လွင့်နေသည်။ စစ်သားများသည် သူတို့လက်နက်များကို အဆင်သင့်ဖြစ်နေစေဖို့ ပြင်ဆင်ကြသည်။ မြင်းများက ဟီကြကာ နောက်သို့ဆုတ်သည်။ ဆင်များက ရှေ့တိုးကာ ကြောက်မယ်ဖွယ်ကောင်းအောင် အော်မြည်ကြသည်။ သွေးချောင်းစီးတော့မည်မှာ မဝေးတော့။

At the crucial moment, an authoritative voice rang out above the din: "Silence, all of you !" The kings turned their heads towards the voice they knew so well, the voice that had dared to command them. There stood Dona the brahman, who was their teacher, who had taught them the princely arts, in their student days.

အလွန်အရေးကြီးသော ထိုအချိန် စိတ်ရှုပ်ဖွယ်ကောင်းသော ဆူညံသံများ ကျော်လွှား၍ သြဇာအာဏာပြည့်ဝသောအသံ ပေါ်ထွက်လာသည်။ "အားလုံး တိတ်ကြ "။ အသံလာရာဆီသို့ ဘုရင်များ လှည့်ကြည့်သောအခါ  သူတို့အား အမိန့်ပေးရဲသော အသံကို သူတို့ကောင်းကောင်း သိကြသည်။ ရပ်နေသူမှာ သူတို့ကျောင်းသားဘဝတုန်းက မင်းသားများတတ်အပ်သော ပညာများကို သင်ကြားပေးခဲ့သည့် သူတို့၏ဆရာ ဒိုနာပုဏ္ဏား ဖြစ်သည်။

credit to Google

There was silence, as the king bowed down to the one who had been their teacher. Without so much as a word of dissent, the kings accepted their share of the relics handed out by Dona the brahman, and went away in peace.

ဘုရင်များ သူတို့ဆရာဖြစ်သူကို ဦးခေါင်းညွှတ် အရိုအသေပေးပြီး ငြိမ်သက်သွားခဲ့သည်။ ဘုရင်များသည် ဒိုနာပုဏ္ဏားပေးသော သူတို့ဝေစု ဓာတ်တော်များကို မကျေနပ်သောစကား တခွန်းမျှ မဆိုဘဲ လက်ခံကာ အဝေးသို့ ငြိမ်းချမ်းစွာ ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။

So this is the spirit of Thadingyut season...paying respects to those to whom respect is due and remembering those to whom we owe gratitude.

ရိုသေထိုက်သူများကို ကန်တော့ခြင်း၊ ကျေးဇူးတင်ရမည့်သူများကို သတိရခြင်းသည် သီတင်းကျွှတ်လ၏ စိတ်ဓာတ် ဖြစ်သည်။

Thitintyut (Thadingyut)

The five lotuses are fragrant.

Bright lights burn.

At the top of the golden Palace Mountain

Myinmou lights blaze.

Season of lights.

Heads lower

three times in reverence.

The traditional ceremory of 

Homage to the Aged

is held through the land.

(ဒီကဗျာကိုတော့ ဘာသာမပြန်တတ်ဘူး :)

KHIN MYO CHIT (1915 - 1999)
La Grande Dame de la Burmese Writing
by 
Dr. Khin Muang Win

Very few people know that her real name is Ma Khin Mya. Her close relatives and friends call her by her real name . Young people call her Ma Ma Mya or Aunty Mya. Older people call her Ma Khin Mya. But to most people she was known under her pen name, 'Khin Myo Chit'.

တချို့ကသာ သူမနာမည်ရင်း မခင်မြဆိုသည်ကို သိကြသည်။ သူမ၏ ဆွေမျိုးရင်းချာနှင့် သူငယ်ချင်းများက သူမနာမည်ရင်းဖြင့် ခေါ်ဝေါ်သည်။ လူငယ်များက သူမကို မမမြ (သို့မဟုတ်) အန်တီမြဟု ခေါ်ဝေါ်သည်။ လူကြီးများက မခင်မြဟု ခေါ်ဝေါ်သည်။ သို့သော် အများစုက သူမ၏ ကလောင်နာမည် ခင်မျိုးချစ်ဟုသာ သိကြသည်။

She was born at the time when people generally had low expectations of women, when no parent would hear of a young respectable lady entering a profession, and a humanitarian education may be permitted, but only to be to write B.A under one's name and make expressions on people. "What a pity she's a girl." that's what she always heard people saying all the time.


အမျိုးသမီးများကို နိမ့်ချသော၊ မိန်းမငယ်လေးများ လုပ်ငန်းခွင်ဝင်ခြင်း၊ ပညာသင်ကြားခြင်းကို တားမြစ်ထားသည့် ခေတ်ကာလတွင် သူမကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူမ ဘီအေဘွဲ့ရသော လူအများက အထင်ကြီးကြသည်။ မိန်းကလေးဖြစ်နေတာ နာသကွာ ဟူသော စကားကိုသာ သူမ တချိန်လုံး ကြားခဲ့ရသည်။

Her grandmother had been a maid of honor at the court of King Mindon. Many times she recounted to her the events leading to the mass execution of King Thibaw's royal relatives by the Queen Suphayalatt. "It's a blot on our history." she used to say. She then related to her how the great warrior princes like the Prince Kanaung, the Thonsaire Minthagyi (literally translated the great Prince Thirty, so named because he could climp up a wall of thirty yards in height using his bear hands and feet) and many others were executed during an internal intrigue. "We lost all the great warrior princes, so that when the British marched to the capital city of Upper Myanmar, there was not even one person to throw a stone at the invaders."

သူမ၏အဘွားသည် မင်းတုန်းမင်း၏ ဂုဏ်ထူးဆောင် အပျိုတော်ဖြစ်သည်။ မိဘုရား စုဖုရားလတ်က သီပေါမင်း၏ တော်ဝင်မိသားစုဝင်များကို သုတ်သင်ပစ်သည့်အကြောင်းများကို သူမ အကြိမ်များစွာ ပြောပြတတ်သည်။ သူမက အဲဒါဟာ ငါတို့သမိုင်းမှာ အမည်းစက်တွင်တာပဲဟု ပြောလေ့ရှိသည်။ နန်းတက်ချိန်တွင် သုတ်သင်ခံရသော ကနောင်မင်းသား၊ သုံးဆယ်မင်းသားကြီး ( အတောင်သုံးဆယ် မြင့်သောနံရံကို သူ့ခြေထောက်၊ လက်ချည်းသက်သက်ဖြင့် တက်ရောက်နိုင်သောကြောင်း သုံးဆယ်မင်းသားဟု အမည်တွင်သူ) ၊ အပေါင်းအပါများနှင့် သူမ ဆက်စပ်နေသည်။ "ငါတို့ ထက်မြက်တဲ့မင်းသားအားလုံးကို ဆုံးရှုံးခဲ့တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဗြိတိသျှတွေ အထက်မြန်မာပြည်မြို့တော်ကို ချီတက်သိမ်းပိုက်တော့ ကျူးကျော်လာသူတွေကို ကျောက်ခဲနဲ့ပစ်တဲ့သူတောင် မရှိဘူး။"

She asked, "Do you mean to say, grandma, that if these warrior princes was there. Upper Myanmar would not have fallen under the British Rule?" "No," said her grandmother. "We would still lose the war, for, at that time, no one could stop the rising of the British Empire. But, at least "The Battle of Upper Burma" could have earned a place in the annals of war like Hannibal's fight against Rome, or King Arthur's fight against the Saxons, or King Harold's fight against the invading Normans."


"အဲ့ဒီမင်းသားတွေသာ ရှိနေသေးရင် အထက်မြန်မာပြည် ဗြိတိသျှလက်အောက်ကို ကျရောက်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုချင်တာလား အဘွား"ဟု  သူမက မေးသည်။ "မဟုတ်ဘူး"ဟု အဘွားက ဖြေသည်။ "ငါတို့ စစ်ရှုံးမှာပဲ။ အဲဒီအချိန်တုန်းက အင်အားကြီးတဲ့ ဗြိတိသျှအင်ပါယာကို ဘယ်သူမှ မရပ်တန့်နိုင်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ အနည်းဆုံးတော့ ရောမကိုခုခံတဲ့ ဟန်နီဘယ်တိုက်ပွဲ၊ ဆက်စွန်တွေကို ခုခံတဲ့ ဘုရင်အာသာရဲ့တိုက်ပွဲ၊ ကျူးကျော်လာတဲ့ နော်မန်တွေကို တိုက်ထုတ်တဲ့ ဘုရင်ဟာနိုးရဲ့ တိုက်ပွဲတွေလို အထက်မြန်မာပြည်တိုက်ပွဲဟာလည်း သမိုင်းဝင်တိုက်ပွဲ ဖြစ်လိမ့်မယ်။ "

Her literary career began in 1932, when she translated a poem of Sir Walter Scott and sent it to the Yangon University magazine. But she didn't put her name, being kind of shy to do that. The poem was about Patriotism, and when it was published, the editor put the pen name - Khin Myo Chit ( meaning 'lady who loves her country' or 'Miss patriot').


ဆာဝေါ့တာစကော့၏ကဗျာကို ဘာသာပြန်ပြီး ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်မဂ္ဂဇင်းထံသို့ ပို့ခြင်းဖြင့် ၁၉၃၂ တွင် သူမ၏စာပေခရီး စတင်ခဲ့သည်။ သို့သော် ရှက်ရွှံ့သောကြောင့် သူမနာမည် မထည့်ခဲ့။ ထိုကဗျာသည် မျိုးချစ်စိတ်အကြောင်းကို ဖွဲ့ဆိုထားသောကဗျာ ဖြစ်သည်။ ထိုကဗျာ ပုံနှိပ်သောအခါ အယ်ဒီတာက ခင်မျိုးချစ်ဟူသော ကလောင်နာမည် ပေးခဲ့သည်။

That was how she made here debut in the literary field, and earned her pen name. But all was not well at home. With her father's obstructiveness and her mother's disapproval of 'clever girls', things got from bad to worse. She was not allowed to do any writing in peace. Her mother scolded her more and more. Her father threatened to burn her papers. She had to hide them and do her writing when everyone was in bed.

ထိုသို့ဖြင့် စာပေနယ်သို့ သူမ စတင်ခြေချခဲ့သည်။ သို့သော် အိမ်မှာတော့ အဆင်မပြေလှ။ ဖခင်ဖြစ်သူ၏ အပြင်းအထန် ဆန့်ကျင်မှု၊ တော်သောမိန်းကလေးဆိုသည်ကို လက်မခံသော မိခင်ကြာင့် အခြေအနေသည် ဆိုးနေရာမှ ပိုဆိုးလာခဲ့သည်။ ငြိမ်းချမ်းစွာ စာရေးသားဖို့ သူမကို ခွင့်မပြုခဲ့။ သူမမိခင်သည် သူမကို တိုး၍သာ ဆူခဲ့သည်။ သူမဖခင်သည် စာမူများကို မီးရှို့ပစ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ အိမ်ရှိလူကုန် အိပ်သည့်အချိန်မှသာ စာရေးသားခြင်းဖြင့် သူတို့ကို ရှောင်ပုန်းရသည်။

I shall not dwell too much on the story of her unhappy childhood and her escape from the tyranny of her father. It could have made something torn from the pages of a Dickens novel and could have earned her a nick - name like 'Female David Copperfield'.


မပျော်ရွှင်သော သူမ၏ ငယ်ဘဝ၊ ဖခင်၏ ချုပ်ချယ်မှုအောက်မှ လွတ်မြောက်ဖို့ ကြိုးစားခြင်းများကို သူမ လွမ်းဆွေးတသမနေ။ ထိုအရာများက ဒစ်ကင်းဝထ္ထုတွင် မျက်ရည်ကျစေတတ်သော အကြောင်းအရာများလို ဖြစ်စေခဲ့ပြီး နာမည်ပြောင် အမျိုးသမီးဒေးဗစ်ကော်ပါဖီးအမည်ကို ရရှိစေခဲ့သည်။

Regarding her meeting with my father, U Khin Maung Latt (1915 - 1996) whom she referred to as 'Ko Latt', she wrote in her autobiography, as follows:-
"He was the boy next door. He had left college, an undergraduate, not being able to continue his studies because of the decline in family fortunes. He was having a short lull at home while looking for a job.


ကျွန်ုပ်ဖခင်ဖြစ်သူ ဦးခင်မောင်လတ် (သူမက ကိုလတ်ဟု ခေါ်တတ်သော) နှင့် သူမ ဆုံတွေ့ရပုံကို သူမ၏ ကိုယ်တိုင်ရေးအထ္ထုပတ္တိစာအုပ်တွင် ဤသို့ရေးသားခဲ့သည်။ သူက အိမ်ဘေးက ကောင်လေးတယောက်။ သူ့အိမ်စီးပွားရေး ကျဆင်းလာသောကြောင့် ကျောင်းဆက်လက် မတက်နိုင်တော့ဘဲ ဘွဲ့မရမှီ ကျောင်းမှထွက်ခွာခဲ့ရသည်။ အလုပ်ရှာနေချိန် အိမ်တွင် အေးအေးလူလူ သူ ရှိနေခဲ့သည်။

He was a voracious reader and we shared the same interests in books. I read the books he recommended and he returned the compliment. We read 'Little Women' one of my favorite books and he called me teasingly 'Jo'. We had a fine time talking of books. It seemed that we had launched on a long and timeless talk which could lead to one thing - a life - long alliance."


သူသည် စာဖတ်အားကောင်းသူတယောက်ဖြစ်ပြီး စာအုပ်များပေါ်တွင် ကျွန်ုပ်တို့ စိတ်ဝင်စားမူ တူညီသည်။ သူညွှန်းဆိုသော စာအုပ်များကို ကျွန်မက ဖတ်သည်။ သူက လေးလေးစားစား မှတ်ချက်ပေးသည်။ ကျွန်မ၏အနှစ်သက်ဆုံးစာအုပ်တအုပ်ဖြစ်သော မိန်းမငယ်လေးများ စာအုပ်ကို ကျွန်မတို့ဖတ်ကြသည်။ သူက ကျွန်မကို ဂျိုးဟု နောက်ပြောင်ခေါ်တတ်သည်။ ကျွှန်မတို့ စာအုပ်အကြောင်း ဆွေးနွေးသည့် အချိန်ကောင်းများ ရှိခဲ့သည်။ ထိုရှည်လျားအဆုံးမသတ်နိုင်သော ဆွေးနွေးခြင်းများကပင် တဘဝတာ မဟာမိတ် ဖြစ်စေခဲ့သည်။

Regarding her political involvements of 1937 and afterwards, she wrote:-
"Had this even tenor of our way gone on for a few months or so, Ko Latt and I might have slipped quietly into married life. My rosy dreams of the future during the interval of a few months before our marriage turned out to be a night - mare if stormy incidents. It was the fate of the country that swept most of our dreams away. By a cruel ticket of fate, we became part of that mighty tidal wave which we were but a tiny ripple."

၁၉၃၇ နိုင်ငံရေးပါဝင်လာမှုနှင့် ပတ်သက်၍ သူမ ရေးသားခဲ့သည်မှာ လအနည်းငယ် ကြာပြီးသောအခါ ကိုလတ်နှင့် ကျွန်မ လက်ထပ်ခဲ့သည်။ အိမ်ထောင်မပြုမှီ လအနည်းငယ်က ကြိုတင်စိတ်ကူးထားခဲ့သော စိတ်ကူးယဉ် အိမ်မက်များသည် မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်သောည အိမ်မက်ဆိုးတခု ဖြစ်သွားခဲ့သည်။ ကျွန်မတို့စိတ်ကူးအိမ်မက်များကို တိုက်ချသွားသော နိုင်ငံ၏ ကံကြမ္မာဆိုးပင် ဖြစ်သည်။ ကံအကြောင်းမလှစွာဖြင့် ကျွန်မတို့သည် ခွန်အားကြီးသော ဒီရေလှိုင်းမှ သေးငယ်သော ရေမြုပ်လေးများသာ ဖြစ်သည်။

She recounted the part she played in the demonstration of 1938 as follows;
"Three girls and I happened to be in the front line right after the standard bearers. It was a rude shock when we found ourselves confronted by baton weilding policemen, some mounted on horseback. All of a sudden, like a sequence on a cinema screen, everything was in pools of blood. As I tried to pick them up, blows fell on me."

၁၉၃၉  ဆန္ဒထုတ်ဖော်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ သူမ ပြန်ပြောင်းပြောပြသည်မှာ မိန်းကလေးသုံးယောက်နှင့် ကျွန်မ ရပ်နေတာက အတားအဆီးတွေရဲ့ ပထမဆုံးလိုင်း။ အကာအကွယ်အပြည့်အစုံ ဝတ်ထားတဲ့ ရဲသားတွေ တချို့ဆို မြင်းစီးလို့ သူတို့တွေရဲ့ တားဆီးပိတ်ဆို့တာ ခံရတော့ ထိတ်လန့်သွားတယ်။ အားလုံး ရုတ်တရက် ရုပ်ရှင်ထဲကအတိုင်း အရာအားလုံး သွေးတွေစွန်းလို့။ သူတို့ကို ကောက်ကိုင်ဖို့ ကျွန်မ ကြိုးစားပေမဲ့ လေကို ဖမ်းဆုပ်မိသလို။

She lived through the stormy times of the British Regime, the Japanese Regime, the Struggle for Independence, sharing the joys and sorrows of the political figures like U Nu,  Thakin Than Tun, Thakin Ba Hein, General Aung San, Dr. Ba Maw, U Kyaw Nyein, U Ne Win and others.


မုန်တိုင်းထန်သော ဗြိတိသျှခေတ်၊ ဂျပန်ခေတ်၊ လွတ်လပ်ရေးရအောင် ကြိုးပမ်းချိန် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များဖြစ်သော ဦးနု၊ သခင်သန်းထွန်း၊ သခင်ဘဟိန်း၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဒေါက်တာဘမော်၊ ဦးကျော်ငြိမ်း၊ ဦးနေဝင်း၊ တခြားခေါင်းဆာင်များနှင့် ပျော်ရွှင်စရာ၊ ဝမ်းနည်းစရာအချိန်များကို ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

Also in her autobiography, she recounted a difficult phase of her life in the following way:-
"Now, I have come to one of the most difficult chapters of my life, for it was then my misadventures strayed into the realms of faith and religion. I was prejudiced against meditation or any religion practice which I took to be only for people who had nothing better to do or those who wanted to put on airs of holiness or those who had no courage to face life,...I thought."

The story of how her meeting with two monks changed her out-look and made her regain her faith in Buddhism cannot be told here, for that alnoe would have made a treatise on Buddhism.

သူမ၏ ကိုယ်တိုင်ရေးအထ္ထုပတ္တိတွင် သူမဘဝ၏ အခက်အခဲဆုံး အစိတ်အပိုင်းကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြောင်းပြောပြခဲ့သည်။ အခု ကျွန်မဘဝ၏ အခက်ခဲဆုံး ဘဝစာမျက်နှာများထဲက တချို့ကတော့ ဘာသာရေး ယူဆချက်တွေ လွဲချော်နေတာပါ။ တရားထိုင်ခြင်း၊ တခြားဘာသာရေးကျင့်သုံးမှုတွေကို ကျွန်မက ဘာမှအလုပ် လုပ်စရာမရှိတဲ့သူတွေ၊ မြင့်မြတ်တယ်လို့ အသံကောင်းဟစ်ချင်နေသူတွေ၊ ဘဝကို ရင်ဆိုင်ဖို့ သတ္တိမရှိသူတွေ လုပ်တဲ့အလုပ်လို့ တဖက်သတ် တွေးခဲ့ဖူးတယ်။

ဆရာတော်နှစ်ပါးနှင့်တွေ့ပြီးသည့်နောက် သူမ၏  အမြင်ပြောင်းလဲပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာကို ပြန်လည်သက်ဝင် ယုံကြည်စေခဲ့သည့်အကြောင်းသည် ဘာသာရေးဆန်နေသည့်အတွက်ကြောင့် ဤနေရာတွင် ကျွန်ုပ် မဖော်ပြတော့ပါ။

She became a mother-in-law in 1967, a grandmother of twins, a boy and a girl, in 1968. In an interview with a writer, Alex Wood in 1970, she said, "I am proud of being a good grandmother and housekeeper, but I have never let this interfere with any of my cultural interests. I am glad that I rediscovered the art of Burmese 'Zatpwe' (a king of a mixture of play, concert and opera ) in a time to stop me from becoming an interfering mum-in-law and an over doddering granny. Friends rubbed their hands when the twins were born and said it would be the end of my freedom. But of course, it wasn't. I'm organizing myself better and writing more than before."


၁၉၆၇ တွင် သူမသည် ယောက္ခမ ၁၉၆၈ တွင် မိန်းကလေးနှင့် ယောက်ျားလေး အမြွှာနှစ်ယောက်၏ အဘွား ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ စာရေးဆရာ အဲလက်စ်ဝုဒ်နှင့် အင်တာဗျူးတွင် ကျွန်မက အဘွားကောင်း၊ အိမ်ရှင်မကောင်းတယောက် ဖြစ်ရတာ ဂုဏ်ယူပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနှင့်ဆိုင်တဲ့ စိတ်ဝင်စားမှုတွေတော့ ဘယ်တော့မှ မရှိခဲ့ပါဘူး။ မြန်မာဇာတ်ပွဲ အနုပညာကို ကျွန်မရှာဖွေတွေ့ရှိတဲ့အတွက် ကျေနပ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အဲဒါက ကျွန်မကို ချုပ်ခြယ် စွတ်ဖက်လွန်းတဲ့ ယောက္ခမ၊ အဘွား မဖြစ်အောင် တားဆီးခဲ့လို့ပါပဲ။ အမြွှာမွှေးတော့ သူငယ်ချင်းတွေက ရှင့်လွတ်လပ်မှုတွေ ကုန်ဆုံးပြီလို့ လက်ကိုဆုပ်ကိုင်ပြီး ပြောကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါတွေ လုံးဝမှားတယ်ရှင့်။ ကျွန်မက အရင်ကထက်တောင် စာတွေပိုရေးလာနိုင်လို့လေ။

The landmarks of her literary career may be summed up in the following way:-
1932 : Patriotism ( a poem that earned her pen name)
1936 : College Girl ( a novelette for serialization in "The Sun" a daily paper.)
1955 : 13 Carat Diamond ( short story published in "The Guardian magazine, later included in "50 Great Oriental Stories" in Bantam Classics.
1963 to 1968 : Heroes of Old Burma
                   : Quest for Peace (an autobiography)
             (Both serialized in "The Working Peoples" Daily.)
1970 : Her Infinite Variety
         (a prize-winning short story in the 'Horizon' magazine short story competition)
       : The Four Puppets
         (included in "Folk Tales of Asia", UNESCO)
       : Anawrahta of Burma
         (publication of 'Heroes of Old Burma', which was later re-printed under the titles,
           'Anawrahta' and 'King Among Men'.)
1976 : Colorful Burma
          (a practical and poetic guide for the visitors who wants something better than a 
            tourist view of Burma, later reprinted under the title 'Colourful Myanmar'.)
1977 : Flowers and Festivals Round the Burmese Year
       :  Kyaikhtiyo
          (a short history of Kyaikhtiyo Pagoda, published in the Asia Magazine.)
1981 : A Pagoda Where Fairy Tale Characters Come to Life
         (A tale-like description of Mai La Mu Pagoda in the outskirts of Yangon, published 
           in the Asia Magazine.)
1984 : A Wonderland of Burmese Legends
          (published by the Tamarind Press in Bangkok, later reprinted in Burma under the 
            title : ' A Wonderland of Pagoda Legends'.)
1995 : Gift of Laughter
          ( on the picturesque speech of the people of Hla Daw, a village in Central Burma, 
            selections of which have been published in the 'Pyinsa Rupa' magazine.)

Conclusion
During the last year of her life, debilitating and disfiguring arthritic pains made her spend most of her time in bed. Regarding her fight against the spasms of pain, she remarked. "Sometimes I lose, sometimes they win". Quite surprisingly, compared to what she suffered, she died in peace.

နိဂုံးချုပ်

သူမဘဝ၏ နောက်ဆုံးနှစ်တွင် ဆိုးရွားပြင်းထန်သော အဆစ်အမြစ်ယောင်ရောဂါကြောင့် အချိန်တော်တော်များများ အိပ်ယာထဲတွင် ကုန်ဆုံးရသည်။ သူမခံစားရသော ကြွက်သားနာကျင်မှုကို  တိုက်ပွဲဝင်ရင်း တခါတရံ 'ငါ ရှုံးတယ်၊ တခါတရံ သူတို့နိုင်တယ်' ဟု မှတ်ချက်ချသည်။ သူမ ခံစားခဲ့ရသော ဝေဒနာများနှင့် နှိုင်းစာလျှင် အံ့အားသင့်စရာ ငြိမ်းချမ်းစွာ သူမ သေဆုံးခဲ့သည်။

Khin Myo Chit, Writer and Journalist,
born : 1, May 1915 , died : 2, January 1999,
only son, Dr. Khin Maung Win,
Retired Professor of Mathematics:
and daughter-in-law, Mi Mi (a) Shwe Yi Win,
twin grand children:
boy-twin Maung Maung Win (a) Maung Yit,
girl-twin Mi Mi Win (a) Junior Win,
one grand daughter-in-law, May Than Htay,
one great grand daughter, Pwint Phyu Nanda.

Dr. Khin Maung Win.
Retired Professor of Mathematics
Yangon University
505/8 Pay Yeikhta,
Pyay Road, University P.O
Yangon, Myanmar.
Phone No.531136

သီတင်းကျွှတ်အခါသမယမို့ သီတင်းကျွှတ်နဲ့ဆိုင်တဲ့ ပို့စ်ရေးချင်နေတာ ရေးစရာ ဘာမှထွက်မလာတာနဲ့ ဆရာမကြီး ဒေါ်ခင်မျိုးချစ်ရဲ့ Flowers & Fesitvals စာအုပ်ထဲက သီတင်းကျွှတ်ပွဲတော်အကြောင်းကို ကူးတင်လိုက်ပါတယ်။ ဆရာမကြီးရဲ့မြေး ဂျူနီယာဝင်းက အဲဒီစာအုပ်ကို မြန်မာလို ပြန်ထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကျွန်မကတော့ မဖတ်ရသေးပါ။ ဒီစာအုပ်အတွက် မူပိုင်ခွင့် ကျွန်မမှာ မရှိပါဘူး။ ကျွန်မနှစ်သက်တဲ့ ဆရာမကြီးရဲ့စာတွေကို သူငယ်ချင်းတွေကို ပြန်ပြောပြ ရှယ်တဲ့သဘောပါ။ အင်္ဂလိပ်လို မဖတ်ချင်တဲ့သူတွေအတွက် သိသလောက်လေး မြန်မာလို ပြန်ထားတာပါ။ ဘာသာပြန်တာ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိခဲ့ရင် ကျွန်မအားထုတ်မှု ပေါ့လျော့လို့ပါ။ အင်္ဂလိပ်လိုဖတ်တာ ပိုရှင်းတဲ့သူတွေအတွက်လည်း  အင်္ဂလိပ်လို တင်ပေးလိုက်ပါတယ်။

၁၉၉၉ လှည်းတန်းက ဆရာဦးမြကြိုင်အင်္ဂလိပ်စာ သင်တန်းကျောင်းတက်တော့ စာဖတ်ချိန်၊ ဘာသာပြန်ချိန်တွေဆို ဆရာမကြီး စာအုပ်တွေ သင်ရပါတယ်။ Colorful Myanmar မြန်မာလူမျိုးတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးစံ ရာသီစာ စကားထာတွေအကြောင်းနဲ့ အတော်စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းသလို ကျွန်မ အနှစ်သက်ဆုံးစာအုပ်ပါ။ Flowers & Festivals ၁၂လ ရာသီ ပွဲတော်များအကြောင်း။ Wonderland Myanmar မြန်မာပြည်တဝှမ်းက တန်ခိုးကြီးဘုရားများ အကြောင်း။ ဆုရဝထ္ထုတို  မူယာစုံလင် သူ့ရုပ်သွင် Her Infinite Variety ရုပ်သေးဆရာတယောက်ရဲ့ ဆွေးမြေ့ဖွယ် ချစ်ဇာတ်လမ်း။

ဆရာမကြီးရဲ့ အကောင်းဆုံးလက်ရာ masterpiece လို့သတ်မှတ်ကြတာကတော့ King Among Men အနော်ရထာမင်း ဗုဒ္ဓဘာသာနဲ့ ပထမမြန်မာပြည် တည်ထောင်တဲ့အကြောင်း။ ကျွန်မတို့ သိတဲ့ ကျန်စစ်သား၊ ငထွေးရူး၊ ငလုံးလက်ဖယ်၊ ညောင်ဦးဖီး သူရဲကောင်းလေးယောက်က အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာ သက်ရှိလူသားတွေအဖြစ် အသက်ဝင်လို့၊ ကျွန်မတို့သိတဲ့ ပန်းစားဘီလူးမ မယ်ဝဏ္ဏက အဲဒီစာအုပ်ထဲမှာ အသားအရည်ရွှေရောင် တောထဲမှာပဲ နေထိုင်တဲ့ လူရိုင်းမလေး ဖြစ်လို့၊ ဗျတ်ဝိဗျတ္တ၊ ရှင်အရဟံနဲ့ တွေဆုံပုံ၊ ဥသာပဲခူးတိုက်ပွဲ၊ ကျန်စစ်သားနဲ့ဥသာပဲခူးမင်းသမီး ခင်ဦး၊ သုဝဏ္ဏဘူမိ သထုံပြည်ကို ချီတက်တိုက်ခိုက်တဲ့အကြောင်းကို သမိုင်းပညာရှင်တွေနဲ့ အကြိမ်ကြိမ်ဆွေးနွေး သုသေတနပြုပြီးမှ ရေးထားတာပါတဲ့၊ မင်းကြီးမင်းလေး (ဗျတ္တနဲ့မယ်ဝဏ္ဏ သားများ)၊ ကိုရင်မောင်နဲ့ မယ်ဥ၊ ရှမ်းစော်ဘွားညီမ စောမွန်လှတို့အကြောင်းနဲ့ အရမ်းကောင်းတဲ့ စာအုပ်လေးပါ။

King Among Men ၊ Wonderland Myanmar  စာအုပ်တွေကို မောင်မောင်နဲ့မကြီး ဝယ်ပို့ပေးပြီး Colourful Myanmar နဲ့ Flowers & Festivals  စာအုပ်တွေကတော့ အမေဇုန်က ဝယ်တာပါ။ ပို့ခနဲ့မှ ၂၀၊ ၃၀ လောက်ပဲ ကျပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်လို အရေးကောင်းသလို ဇာဝနညဏ်ရွှင်တဲ့ ဆရာမကြီး ဒေါ်ခင်မျိုးချစ်က ကျွန်မအနှစ်သက်ဆုံး စာရေးဆရာဖြစ်ပြီးတော့ ကြုံကြိုက်ရင် ဆရာမကြီးလက်ရာတွေကို ဖတ်ရှုဖို့ တိုက်တွန်းပါရစေ။ နောက်လာမဲ့ ပွဲတော်တွေကို အလျဉ်းသင့်သလို တင်သွားပါဦးမယ်။ အလည်လာတဲ့ မိတ်ဆွေတွေ စိတ်ချမ်းသာ ကိုယ်ကျန်းမာစွာနဲ့ ပျော်ရွှင်သော သီတင်းကျွှတ်လေး ဖြစ်ပါစေ။

စန်းထွန်း
အောက်တိုဘာ ၁၈၊ ၂၀၁၃။