Tazaungdine Lights and Kahtein Offerings...

After four months of rain comes a succession of festive months starting with Thadingyut lights festival. Come Tazaungmone, still another light festival even more elaborate with the usual trimmings of music, dances and shows. It is rather convenient, so say fun-loving Myanmar, that the paper lanterns and decorations are still in fairly good condition to be put up again in three weeks' time.

မိုးရာသီလေးလ ကုန်ဆုံးသည်နှင့် သီတင်းကျွှတ် မီးထွန်းပွဲတော်စ၍ ပွဲတော်လများ အစဉ်လိုက် လာပါလေရော။ တန်ဆောင်မုန်းသည် အစဉ်အလာအတိုင်း သီချင်းဆိုပွဲ၊ ကပွဲ၊ ပြဇာတ်တို့နှင့် စည်ကားသော မီးထွန်းပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်သည်။ စက္ကူမီးပုံးများ၊ မီးလုံးအလှများသည် အကောင်းအတိုင်းရှိနေပြီး သုံးပတ်ကြာပြီးသည့်နောက် ပြန်လည်ချိတ်ဆွဲရသည်မှာ ပျော်တတ်သော မြန်မာများအဖို့ အဆင်အတော်ပြေလှသည်။

Tazungdine festival, as the lights festival in the month of Tazaungmone is called, is more or less a folk festival, probably preBuddhist, so originally without any Buddhist significance. The festival is mentioned in stories before the Buddha's time as Kattika festival, in honor of the guardian gods of the planets. It is said that certain planetary signs of the  zodiac are in the ascendant during the month. The influence of the planets in ascendence is such that people's thoughts are bent on mischief. It is during the month that thieves are moved to ply their trade.

တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်သည် တန်ဆောင်မုန်းလ၏ မီးထွန်းပွဲတော်ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓမပွင့်မှီက ကျင်းပကြသည့် ရိုးရာပွဲတော်ဖြစ်သောကြောင့် ဗုဒ္ဓဝါဒနှင့် မသက်ဆိုင်။ ဗုဒ္ဓမပွင့်မှီက ကြယ်တာရာစောင့်နတ်များကို ပူဇော်သောအားဖြင့် ပွဲတော်ကို ကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပုံပြင်များက ဆိုသည်။ ထိုလတွင် နက္ခတ်တစ်ချို့ အားကောင်းလာသည်ဟု ဆိုကြသည်။ နက္ခတ်များ အားကောင်းလာသောကြောင့် လူ့စိတ်ကူးအတွေးများသည် နောက်ပြောင်ရန် စိတ်ညွှတ်သည်။ ထိုလအတွင်း သူခိုးများသည် လူမြင်ကွင်းတွင် ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ခိုးဝှက်ချင်လာသည်။

Kings of the olden days decreed that feasts were to be held and all kinds of jollity and merry-making were licensed, so that people's thoughts might be channelled away from serious mischief, a kind of psychological warfare. There are stories of how men normally sober and steadfast were so moved by the spirit of the season that they did unseemly things. Perhaps the pleasant weather with cloudless starry skies and silvery moonbeams may have something to do with it.

ရှေးဘုရင်များသည် ဆိုးရွားသည့် နောက်ပြောင်မှုများ ပြ ုလုပ်မည့်အတွေးကို လမ်းလွဲသည့်အနေဖြင့် စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေး နည်းလမ်းတစ်ရပ်အဖြစ် ပွဲတော်ကျင်းပပြီး အလုံးစုံသော ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများကို ကျင်းပခွင့်ပြုသည်။ မသောက်မစား ရှေးရိုးအတိုင်းနေသော သူများသည် ပွဲတော်ကာလတွင် လူမြင်ကွင်း၌ ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့စွာ နောက်ပြောင်ကြသည့် ပုံပြင်များ ရှိသည်။ တိမ်ကင်းစင်ပြီး ကြယ်ရောင်စုံ လင်းလက်နေသည့် ကောင်းကင်၊ ငွေလရောင်ဖြင့် သာယာသော ရာသီဥတုတွင် တစ်စုံတစ်ခု ပြုလုပ်ဖွယ်ရှိပုံရသည်။

Though Tazaungdine lights festival began in the times immemorial as a folk ritual, it is regarded today as an essentially Buddhist festival. The month is the time for offering robes to the monks.

တန်ဆောင်တိုင်မီးထွန်းပွဲတော်သည် ရှေးတုန်းက ရိုးရာပွဲတော်တစ်ခုအနေဖြင့် ကျင်းပခဲ့သော်လည်း ယခုအခါတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ၏ အရေးပါသော ပွဲတော်တစ်ခုဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ ထိုလသည် သံဃာတော်များအား သင်္ကန်းကပ်လှုဒါန်းသော အချိန်ဖြစ်သည်။

Of course, there is no restriction whatsoever when robes should be offered to the monks. Anyone can make the offering any time to any monk; but this month's offering has a special significance. This is a special time, the time, when, after long months of seclusion in the monasteries, monks make preparations to go on trips to see and pay respects to their teachers and parents, now that ban on travel (only for monks) has been lifted.

သေချာသည်က သံဃာတော်များကို မည်သည့်အချိန်တွင် သင်္ကန်းလှုဒါန်းရမည်ဟု တားမြစ်ထားခြင်း မရှိပါ။ မည်သူမဆို အချိန်မရွေး သံဃာတော်အား လှုဒါန်းနိုင်သည်။ သို့သော် ထိုလတွင် လှုဒါန်းခြင်းသည် ထူးခြားမှုရှိသည်။ ခရီးသွားခြင်းကို တားမြစ်ထားသည့်ကာလ လွန်မြောက်သောအခါ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် ဝါဆိုကြသည့်သံဃာတော်များ ဆရာသမား၊ မိဘများဆီသို့ သွားရောက်ရန် ပြင်ဆင်ကြသည့် ထူးခြားသည့်အခါသမယ ဖြစ်သည်။

At such a time, many monks are in need of new robes. Offering of robes and other gifts, in this season are made not to any individual monk, but to the Order as a whole so that the needy ones shall get the robe. Offering of gifts to monks, if it is to bear highest fruition, must be made to the Order as a whole and not to an individual monk. Donors being human, are often moved to offer gifts to monks by personal feelings, like partiality or attachment. Although such other acts are, in their own way, meritorious deeds, the fruition is not as great as the act of giving to the Order of monks or the Sangha.


ထိုအချိန်တွင် သံဃာတော်များသည် သင်္ကန်းအသစ် လိုအပ်သည်။ ထိုကာလတွင် သင်္ကန်း၊ ပစ္စည်းလေးပါး လှုဒါန်းခြင်းသည် သံဃာတော်တစ်ပါးပါးကို သီးသန့်ရည်းစူးလှုဒါန်းခြင်း မဟုတ်ဘဲ သံဃာတော်အားလုံးကို လှုဒါန်းခြင်းဖြစ်ပြီး သင်္ကန်း အမှန်တကယ် လိုအပ်သောသံဃာ သင်္ကန်းရရှိစေဖို့ ဖြစ်သည်။ သံဃာတော်အား လှုဒါန်းခြင်းမှ အမြင့်ဆုံးဒါနအသီးအပွင့် ခံစားလိုလျှင် သံဃာတော်အားလုံးကို ရည်မှန်းလှုဒါန်းရပြီး သံဃာတော်တစ်ပါးပါးကို သီးသန့်ရည်စူး မလှုဒါန်းရ။ ပုထုဇဉ်အလှုရှင်ဒကာများသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးခံစားချက်ဖြင့် သံဃာကို လှုဒါန်းတတ်ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့လှုဒါန်းခြင်းသည် ကုသိုလ်ရသော်လည်း သံဃာတော်အားလုံးကို ရည်စူးလှုဒါန်းခြင်းလောက် ဒါနမမြောက်။

Once, during the lifetime of the Buddha, his foster mother,  Gotami, made a robe for the Buddha. It was made of finest material and marvelously elaborate. When she offered it to the Buddha, he suggested that it should be offered to the Order as a whole. It was then that he explained the desirability of such an attitude in making the act of offering.

ဗုဒ္ဓဘုရား သက်တော်ထင်ရှား ရှိစဉ်တုန်းက မွေးစားမိခင် ဂေါတမီသည် ဘုရားရှင်အတွက် သင်္ကန်းတစ်စုံ ပြ ုလုပ်ခဲ့သည်။ အလွန်တရာ နူးညံ့ကောင်းမွန်သော ပစ္စည်းများဖြင့် ပြ ုလုပ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရားအား လှုဒါန်းသောအခါ  ဗုဒ္ဓဘုရားက သံဃာအားလုံးကို ရည်စူးလှုဒါန်းသင့်ကြောင်း မိန့်ကြားခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် မြတ်စွာဘုရားက ဒါနပြ ုရာတွင် ထားရှိသင့်သည့် စိတ်နေစိတ်ထားကို ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။

The Buddha in his lifetime wisdom, saw that in the far future, when he was no more, his teachings would not last, unless the Order of monks carried on with their study and contemplation. The Order must be supported by the laity. If lay people offered gifts to the monks to whom they were partial, there would be many others who would be in need. Such a situation would undermine the strength of the Order.

သင်အံလေ့လာခြင်း၊ ယုံကြည်သက်ဝင်ခြင်းများဖြင့် သံဃာတော်များကသာ သာသနာ မပြန့်ပွားခဲ့လျှင် မြတ်စွာဘုရား ပရိတ်နဗ္ဗာန်ပြုပြီးသည့်နောက် အနာဂတ်တွင် သာသနာ ကြာရှည်တည်တံ့လိမ့်မည် မဟုတ်ဟု အလုံးစုံသိမြင်တော်မူသော ညဏ်တော်ဖြင့် ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား သိမြင်တော်မူသည်။ သံဃာတော်များကို ဒကာများက ထောက်ပံ့ရမည်။ ဒကာများသည် သူတို့လေးစားနှစ်သက်သော သံဃာတော်များကိုသာ ပစ္စည်းလေးပါး ဆပ်ကပ်လှုဒါန်းခဲ့လျှင် အခြားသံဃာများက ချို့တဲ့မည်။ ထိုအခြင်းအရာသည် သံဃာ့အားကို လျော့နည်းစေသည်။

Offering of special robes and other gifts made to the Order of monks during the season keeps alive the true spirit of offering, as taught by the Buddha. All the gifts are offered to the Order so that the needs of the poorest monks are suitably supplied. According to the rule a group of monks who have spent the lent under a senior monk in a monastery is eligible as an institution to accept the gifts called the Kahtein gifts.

ဗုဒ္ဓဘုရား၏ အဆုံးအမတိုင်း သံဃာအားလုံးအား ရည်မှန်း၍ သင်္ကန်းနှင့်ပစ္စည်းလေးပါး လှုဒါန်းခြင်းသည် ထိုရာသီ၏ စစ်မှန်သော ဒါနစိတ်ဓာတ်အဖြစ် ရှင်သန်လျက် ရှိသေးသည်။ ပစ္စည်းလေးပါးအား သံဃာအားလုံးသို့ လှုဒါန်းပြီး ချို့တဲ့သော သံဃာတော်အား အထောက်အပံ့ ဖြစ်စေသည်။ ဗုဒ္ဓပညတ်အရ ဘုန်းကြီးကျောင်း၏ ဝါအကြီးဆုံးသံယာထံတွင် ဝါဆိုကြသော သံဃာတော်များသည် ကထိန်အလှုအဖြစ် လှုဒါန်းသော ပစ္စည်းများကို သံဃာအားလုံးကိုယ်စား လက်ခံခွင့်ရှိသည်။

It is the custom of the community to organize the offering of gifts, everyone contributing in cash or in kind. Members of the same profession or trade or people working in the same office form such groups for this purpose and collect gifts for the monastery.

လူတိုင်းထည့်ဝင်သော ငွေ၊ ပစ္စည်းများဖြင့် ရပ်ကွက်၊ အသင်းအဖွဲ့များက စုပေါင်းလှုဒါန်းကြသည်မှာ ထုံးတမ်းစဉ်လာဖြစ်သည်။ အလုပ်အကိုင်၊ စီးပွားရေးတူသူများ၊ တစ်ရုံးတည်း လုပ်ကိုင်ကြသူများက အုပ်စုများဖွဲ့ကာ ဘုန်းကြီးကျောင်းအတွက် အလှုပစ္စည်းများ စုဆောင်းလက်ခံကြသည်။

Therefore, during this season, you will see wooden triangular structures standing in market places or in decorated marquees by the wayside. Each structure is hung with gifts, like sets of yellow robes, towels, napkins, cups and such useful things big and small. They are Kathina gifts and anyone is welcome to hang whatever he wishes to contribute, a kyat note, or a handkerchief or a cake of soap - no matter however small.

ထိုကြောင့် ထိုရာသီတွင် ဈေးများ၊ လမ်းဘေးရှိ အလှဆင်မဏ္ဍပ်များတွင် တြိဂံပုံသဏ္ဌန် သစ်သားတိုင်များကို တွေ့နိုင်သည်။ တိုင်တစ်ခုစီတွင် အဝါရောင်သင်္ကန်းများ၊ ပုဝါ၊ မျက်နှာသုတ်ပုဝါ၊ ဖန်ခွက်နှင့် အသုံးတည့်သည့် ပစ္စည်းသေးကြီးဟူသမျှ ချိတ်ဆွဲထားသည်။ ထိုအရာများသည် ကထိန်အလှုအတွက်ဖြစ်ပြီး မည်သူမဆို တစ်ကျပ်၊ မျက်နှာသုတ်ပုဝါတစ်ခု၊ ဆပ်ပြာတစ်တုံး မည်မျှသေးငယ်စေကာမူ  လာရောက်ထည့်ဝင် ချိတ်ဆွဲနိုင်သည်။ 

Those structures hung with gifts are called padetha trees. The word padetha is synonymous with plenty and inexhaustible wealth. The story of padetha tree dates back to the beginning of the world when humans were pure of heart. They had a padetha tree which bore everything that humans could with for...food, clothes and things. If one felt like eating a special food, one just went and plucked it from the tree. If one wished to wear an exotic dress, it was right there for the taking.

အလှုပစ္စည်းများ ချိတ်ဆွဲထားသည့်တိုင်များကို ပဒေသာပင်များဟု ခေါ်သည်။ ပဒေသာဟူသော စကားသည် ပေါကြွယ်ဝခြင်း၊ မကုန်မခမ်းနိုင်အောင် ချမ်းသာခြင်းဟု အဓိပ္ဗာယ်ရသည်။ ပဒေသာပင်ပုံပြင်သည် ကမ္ဘာဦးကာလ လူသားများ စိတ်ထားဖြ ူစင်သည့်ကာလတုန်းက ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။ အစားအစာ၊ အဝတ်အထည်၊ အရာဝထ္ထု လူသားတို့တောင့်တအပ်သော အရာမှန်သမျှ သီးပွင့်သော ပဒေသာပင် ရှိခဲ့သည်။ ဝတ်ဆင်ရန် ထူးခြားဆန်းပြားသောဝတ်စုံကို တစ်ယောက်က တောင့်တလိုက်လျှင် ထိုနေရာတွင် ပေါ်ပေါက်လာကာ အဆင်သင့်ယူသွားလိုက်ရုံ။ 

The only thing is that one must take only what one could use for the day and no more. Humans, however, were weak; they wanted to have things abundantly in their possession; they did not trust others, who might take more than they needed. One person troubled by such thoughts, began taking more than he needed and the next person followed suit. People began stocking things and there rose quarrels and fights and the tree was destroyed. From then on, men had to live by the sweat of his brow.


လူတစ်ယောက်အတွက် တစ်နေ့တာ လိုအပ်သမျှသာ သယ်ယူရမည်ဟု ခြွင်းချက်ရှိသည်။ သို့သော် စိတ်ဓာတ်အားနည်းသော လူသားများသည် ပေါပေါများများ ပိုင်ဆိုင်ချင်သည်၊ လိုတာထက် ပိုယူသော တခြားသူများကို မယုံကြည်။ ထိုအတွေးဖြင့် လူတစ်ယောက်သည် သူလိုတာထက် ပိုယူသောအခါ အခြားသူများကလည်း သူ့နည်းအတိုင်း လိုက်ယူကြသည်။ လူများသည် ပစ္စည်းများကို စသိုလှောင်လာသည်၊ အချင်းများကြပြီး ရန်ပွဲများ ပေါ်လာပြီးနောက် ပဒေသာပင် ဖျက်ဆီးခံရသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ လူသားများသည် နဖူးမှခွျှေး ခြေမကျအောင် ရုန်းကန်ရလေသည်။

The original padetha tree was no more, but right there during the Tazaungdine season, it grows again. Everything grows on the tree. Humans, once again, are generous and loving. They make the trees bear all kinds of gifts big and small.


နဂိုမူလပဒေသာပင် မရှိတော့သော်လည်း တန်ဆောင်တိုင်ရာသီတွင် နောက်တစ်ကြိမ် ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ထိုသစ်ပင်တွင် အရာအားလုံး သီးပွင့်သည်။ လူသားတို့ နောက်တစ်ကြိမ် ရက်ရောပြီး ချစ်ခင်ကြသည်။ လက်ဆောင်အသေးအကြီး သီးပွင့်သော သစ်ပင်များကို ပြုလုပ်သည်။

The grand moment is when the gift-laden padetha trees are taken in triumph to the monastery, attended by music and dance troupes and bevies of damsels dressed in bright silks.


အိုးစည်ဒိုးပတ် အတီးအမှုတ် အကအခုန်များ၊ ပြိုးပျက်တောက်ပသော ပိုးဝတ်စုံ ဝတ်ကောင်းစားလှ ဝတ်ဆင်ထားသော အပျိုချောတသိုက် ခြံရံလိုက်ပါလျက် ဘုန်းကြီးကျောင်းသို့ ပဒေသာပင်များ ပို့ဆောင်ချိန်သည် ကြီးကျယ်ခမ်းနားသည့် အခိုက်အတန့် ဖြစ်သည်။

Kahtein offering is considered one of the most meritorious deeds. There are stories of how acts of giving bear fruits and padetha trees feature in such stories. Go to any pagoda and when you put a coin into the donation box, the man sitting with the triangular brass gong accepts the gift and intones a prayer for you and amongst the things he wishes for you, he includes: "May you have a padetha tree right on your doorstep."

ကထိန်လှုဒါန်းခြင်းသည် အမြတ်ဆုံးဒါနကုသိုလ်တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ လှုဒါန်းသည့်ဒါနကြောင့် ပဒေသာပင် ပေါ်ပေါက်လာသည့် ပုံပြင်များရှိသည်။ စေတီပုထိုးသွား၍ အလှုခံပုံးထဲ ဒင်္ဂါးစေ့ အလှုငွေထည့်လျှင် ကြေးစည်နောက်တွင် ထိုင်နေသည့် အမျိုးသားက အလှုငွေ လက်ခံပြီး မတိုးမကျယ်အသံဖြင့် ဆုတောင်းပေးသည်။ ထိုဆုတောင်းများထဲက တစ်ခုမှာ အိမ်တံခါးဝရှေ့ ပဒေသာပင် ပေါက်ပါစေဟူ၍။

It is a beautiful idea, to have a padetha tree on your doorstep. Perhaps you can grow it by hanging a small gift on those padetha trees of the kahtein offerings.


သင့်အိမ်တံခါးဝရှေ့ ပဒေသာပင်ပေါက်လာခြင်းသည် အလွန်လှပသည့် စိတ်ကူးအတွေး ဖြစ်သည်။ ကထိန်အလှု ပဒေသာပင်တွင် ပစ္စည်းအသေး ချိတ်ဆွဲခြင်းဖြင့် ထိုပဒေသာပင်ကို သင် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။

The highlight of kahtein offering is the weaving of non-stale robes so called because the robes are not allowed to go stale, that is to say, they are woven within the space of the night. This, of course, is optional, not necessarily an item in the religious program. It is perhaps a folk tradition to encourage the art of weaving. This ritual glorifies the common labour of the rural folk.


ကထိန်လှုဒါန်းခြင်း၏ ထူးခြားချက်မှာ ညတွင်းချင်း ရက်လုပ်ရသည့် မသိုးနိုင်သော သင်္ကန်းများဟုခေါ်သော မသိုးသင်္ကန်း ရက်လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအရာသည် ခြွင်းချက်ဖြစ်ပြီး ဘာသာရေးအစီအစဉ်အတွက် လိုအပ်သောအရာတော့ မဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် ရက်ကန်းခတ်ခြင်းအတတ်ကို အားပေးသော ရိုးရာအစဉ်အလာ ဖြစ်ပုံရသည်။ ထိုပွဲတော်သည် ကျေးလက်နေပြည်သူများ လုပ်ကိုင်သောအလုပ်ကို ချီးမြှောက်သည့်ပွဲတော် ဖြစ်သည်။

Even today this weaving of the robes is organized in rural and urban areas. Music, dances and prizes for the best weaver who can finish earliest and best add color and enjoyment to the festival. The weaving starts at sunset and finishes at dawn when the finished robes are offered to the Buddha and His Order, of course the stupas and images representing the Buddha.

ယနေ့ခေတ်အခါတွင်လည်း မြို့ရွာနှင့် ကျေးလက်များတွင် သင်္ကန်းရက်လုပ်ခြင်းကို ကျင်းပကြသည်။ အရင်ဆုံးပြီး၍ အကောင်းဆုံး ရက်ကန်းခတ်နိုင်သူအတွက် အတီးအမှုတ်၊ အကအခုန်၊ ဆုကြေးငွေများက ပွဲတော်ကို ပိုအမွှန်းတင်သည်။ နေဝင်သည်နှင့် ရက်ကန်းစတင်ခတ်ကြပြီး အရုဏ်တက်ချိန်တွင် ပြီးစီးသည့် သင်္ကန်းများကို မြတ်စွာဘုရားအား ရည်စူးကာ ဘုရားပုထိုး၊ စေတီများနှင့် သံဃာတော်များကို ကပ်လှုကြသည်။

In rural areas the weaving contest is even more elaborate. Picking of cotton and spinning are also included, and they are done within the space of the night. Cotton fields are reserved for the event. Village tracts organize the contests; organizing teams for picking cotton, spinning, dyeing and weaving.

ကျေးလက်များတွင် ရက်ကန်းပြိ ုင်ပွဲသည် ပိုချဲ့ထွင်ကြသည်။ ဝါခူးထွက်ခြင်း၊ ဗိုင်းငင်ခြင်းများ ပါဝင်သည်၊ ညတွင်းချင်း ဆောင်ရွက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ဝါဂွမ်းခင်းများကို ထိုပွဲအတွက် ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသည်။ ဝါဂွမ်းခူးခြင်း၊ ဗိုင်းငင်ခြင်း၊ ဆေးဆိုးခြင်း၊ ချည်ငင်ခြင်းများအတွက် အသင်းများဖွဲ့ကာ ပြိုင်ပွဲကျင်းပသည်။

Moonlight, music and dances lighten the labour. Young men with drums, flutes and cymbals entertain the girls throughout their chores of picking cotton, spinning, weaving and dyeing. The best teams and the best weaver are awarded prizes.


လရောင်၊ အတီးအမှုတ်၊ အကအခုန်များက ပင်ပန်းမူကို ပြေလျော့စေသည်။ ဝါဂွမ်းခူးခြင်း၊ ဗိုင်းငင်ခြင်း၊ ချည်ငင်ခြင်း၊ ဆေးဆိုခြင်းများကို မိန်းကလေးများက ပြုလုပ်ချိန် ယောကျာ်းပျိုများက အိုးစည်ဗုံမောင်း၊ ပလွေ၊ လင်ကွင်းများဖြင့် ဖျော်ဖြေကြသည်။ အကောင်းဆုံးအသင်း၊ အကောင်းဆုံး ရက်ကန်းခတ်သူကို ဆုချီးမြှင့်သည်။

The tradition of weaving the non-stale robes is still carried on at some of the pagodas in Yangon. Under the glare of neon lights, moonlight hardly has a chance to work its magic.

မသိုးသင်္ကန်း ရက်လုပ်ခြင်း အစဉ်အလာကို ရန်ကုန်မြိ ု့၏ စေတီပုထိုးအချို့တွင် မြင်တွေ့နိုင်သေးသည်။ စူးရှသော နီယွန်မီးအောက်တွင် လရောင်ခမျာ လျှပ်တံပြက် ဝင်ရောက်လင်းလက်ဖို့ အခွင့်အရေး မရှိရာ။

This season is a festive one in the truest sense of the word. Illuminations, shows, music, all this and padetha trees too.

ထိုရာသီသည် မီးထွန်းညှိခြင်း၊ ပြဇာတ်၊ တေးသီချင်း၊ ပဒေသာပင်ဟူသော စကားလုံးများကို အစစ်အမှန် ခံစားနိုင်သည့် ပွဲတော်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

On Such a Night as this
ထိုညမျိုးတွင်

There are lots of interesting things that happened during the Tazaungdine season. Some of the events are tragic, some comic but all of them are full of human feeling.

တန်ဆောင်တိုင်ရာသီတွင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်များစွာ ရှိသည်။ တချို့အဖြစ်အပျက်များက ကြွေကွဲဖွယ်၊ တချို့က ရယ်မောဖွယ် သို့သော် အားလုံးသည် လူသားတို့၏ ခံစားချက်များဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။

On such a night as this, the full moon of Tazaungmone, the city of Rajagaha was illuminated like the city of the gods and the sound of music and rejoicings filled the air while the whole city gave itself up to the joy of the moment. King Ajatasattu lay on the royal couch tortured by remorse. The king who had killed his own father could not find solace in his power or glory.

တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ညကဲ့သို့သော ညမျိုးတွင် ရာဇဂြိ ုလ်ပြည်ကြီးသည် နတ်ပြည်ကဲ့သို့ မီးရောင်စုံထွန်းညှိထားသည်။ မြို့တော်တစ်ခုလုံး ပျော်ရွှင်ချိန်အောက် လက်လျှော့ထားလိုက်ချိန်တွင် တေးသီချင်းသံ၊ သာယာပျော်ရွှင်သံများ လေထုထဲတွင် ပျံ့လွင့်နေသည်။ နောင်တတရား၏ နှိပ်စက်မှုဖြင့် အဇာတသတ်ဘုရင် သလွန်ပေါ်တွင် လဲလျောင်းနေသည်။ အဖသတ်ဘုရင်သည် အာဏာပါဝါဖြင့် နှစ်သိမ့်မှု ရှာမရ။

When his ministers and courtiers gathered at his feet to pay him respects, he could only remember his royal father, so good, so virtuous and so well - loved. Ajatasattu had one the foul deed at the advice of Devadatta, The Buddha's arch - enemy, who plotted against the Buddha's life. "You kill your father and be king; and I will kill the Buddha and be the Buddha in his place...", Devadatta had said. Devadatta's misdeed was such that the earth who had borne everything on its back, would not suffer to have such a miscreant. The earth gaped open with hell's fires and swallowed Devadatta.


မှုးကြီးမတ်ရာ သေနာပတိများ သူ့ခြေအောက်ခစားဝင်ဖို့ ရောက်ရှိချိန် စိတ်ထားအလွန်ကောင်းမွန်၊ အကျင့်သီလလွန်စွာပြည့်စုံ၊ လွန်စွာချစ်သော ခမည်းတော်ကိုသာ သတိရနေခဲ့သည်။ ဗုဒ္ဓဘုရား၏ သက်တမ်းတလျှောက် နှောင့်ယှက်သော ဗုဒ္ဓ၏မဟာရန်သူတော် ဒေဝဒတ်ပေးသောအကြံညဏ်ဖြင့် အဇာတသတ်သည်  အလွန်ဆိုးရွားသောအမှားကြီး ကျူးလွန်ခဲ့သည်။ "သင်က သင့်ဖခင်သတ်၊ ကျွှန်ုပ်က ဗုဒ္ဓကို သတ်ပြီး  ဘုရားလုပ်မယ် " ဟု ဒေဝသတ်က ဆိုခဲ့သည်။ အရာအားလုံးကို ခံယူတတ်သော မဟာပထဝီမြေကြီးသည် ဒေဝဒတ်၏ မကောင်းမှုကဲ့သို့ ဆိုးဝါးယုတ်မာမှုများကို သည်းမခံနိုင်။ မဟာပထဝီမြေကြီးသည် ငရဲမီးတောက်များနှင့် ပွင့်ဟလာခဲ့ပြီး ဒေဝဒတ်ကို ဆွဲမြိုသွားခဲ့သည်။

Ajatasattu heard the news and was filled with fear that a similar fate might overtake him. Moreover he understood too late how a father could love his son, because a son had been born to him. It was a moment of truth for the patricide king and he knew that he must go to the Buddha for refuge. But how could he, a patricide?

အဇာတသတ်သည် ထိုသတင်းကို ကြားခဲ့ပြီး ထိုကံကြမ္မာမျိုး သူ့အပေါ် ကျရောက်မည်ကို စိုးရိမ်နေခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဖခင်တစ်ယောက်က သူ့သားအား မည်မျှချစ်သည်ကို လွန်စွာနောက်ကျပြီးမှ နားလည်သဘောပေါက်ခဲ့သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် သူ့သားတော်ကလေး မွေးဖွားခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် အဖသတ်ဘုရင် အမြင်မှန်ရရှိပြီး ဗုဒ္ဓဘုရားဆီသို့ သွားရောက်ကာ ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်ရမည်ဟု သူသိခဲ့သည်။ သို့သော် အဖသတ်သူတစ်ယောက်ဖြစ်သော သူ့မှာ မည်သို့လုပ်ဆောင်ရမည်နည်း။

Among his ministers was Jevaka, his half-brother, physician to the Buddha and his disciple. Perhaps he could ask Jevaka to take him to the Buddha. But a king could not make such a request in the presence of his courtiers. So, the king began the conversation praising the beauty of the night: "How fair, sirs, is the cloudless night! How charming! How lovely! What sage or brahman shall we seek out if he may give our hearts peace?"

မူးကြီးမတ်ရာများထဲက ဇီဝကမှာ အဖေတူ မအေကွဲ သူ့အစ်ကိုတော်၊ ဗုဒ္ဓဘုရားအား ဆေးကုသသူ၊ ဗုဒ္ဓ၏ တပည့်သာဝက။ ဗုဒ္ဓဘုရားဆီ ခေါ်ဆောင်သွားဖို့ ဇီဝကအား သူ တောင်းဆိုနိုင်သည်။ သို့သော် ဘုရင်ဖြစ်သူသည် မူးကြီးမတ်ရာရှေ ့တွင် ထိုကဲ့သို့တောင်းဆိုခြင်း မပြုအပ်။ သို့ပါသောကြောင့် ဘုရင်သည် ညအလှကို ချီးမွမ်းပြောဆိုခြင်းဖြင့် စကားစသည်။ "တိမ်ကင်စင်တဲ့ညလေး မဟုတ်ပေလား မူးမတ်ကြီးများ ဘယ်လောက် သာယာလိုက်သလဲ ဘယ်လောက် နှစ်သက်ဖွယ်ကောင်းသလဲ။ ဘယ်သူတော်စင်၊ ဘယ်ပုဏ္ဏားကိုများ ဆည်းကပ်ရလျှင် စိတ်နှလုံး ငြိမ်းအေးပေမလဲ။"

The ministers, each in turn, recommended the sages they themselves followed. The king listened in silence, waiting for Jevaka to speak. Jevaka suspected that the king wanted him to speak, but he would rather wait to make sure.

ဝန်ကြီးတစ်ယောက်ခြင်းစီမှ သူတို့ကိုးကွယ်ဆည်းကပ်သော သူတော်စင်များအား ထောက်ခံပြောဆိုကြသည်။ ဘုရင်သည် တိတ်ဆိတ်စွာ နားထောင်ပြီး ဇီဝကပြောဖို့အလှည့်ကို စောင့်သည်။ ဇီဝကသည် ဘုရင်က သူ့အား ပြောစေချင်သည်ဟု ရိပ်မိသည်။ သို့သော် သေချာအောင် သူ စောင့်သင့်သည်။

Finally the king asked Jevaka why he had not spoken. Only then did Jevaka rise up from his seat and with his hands clasped in adoration towards the Buddha, said: "Sire, yonder in my mango grove dwells the all-Enlightened Buddha with his disciples; unto Him, the Blessed One, let the king repair, to hear the Truth and put questions."

နောက်ဆုံးတွင် ဘုရင်သည် ဇီဝကအား အဘယ်ကြောင့် မပြောဆိုသနည်းဟု မေးမြန်းသည်။ ထိုအခါမှ ဇီဝကသည် ထိုင်ရာမှ မက်တပ်ရပ်ကာ နှစ်သက်မြတ်နိုးခြင်းများဖြင့် ဗုဒ္ဓဘုရားဆီသို့ ရည်မှန်းကာ လက်ဆယ်ဖြာအုပ်မိုး၍ "အရှင်မင်းမြတ် ဟိုးအဝေး သရက်တောအုပ်ထဲတွင် အလုံးစုံသိမြင်တော်မူသော ဗုဒ္ဓဘုရားရှင် တပည့်သာဝကများနှင့် သီတင်းသုံးနေတော်မူသည်။ သစ္စာလေးပါး မြတ်တရားကို နာယူရန်၊ မေးခွန်းများမေးရန် အတုမရှိဗုဒ္ဓဘုရာမြတ်စွာအား သွားရောက်ဖူးမြှော်ရန် အရှင်မင်းကြီး ပြင်ဆင်တော်မူပါ။ "

The king immediately ordered the royal elephants to get ready and he went in royal state to Jevaka's mango grove. As he approached the grove, his heart was filled with awe because all was so quiet that not a sound was heard but the stirring of the gentle breeze. Why all this uncanny silence and quiet? Was Jevaka, his own half-brother, up to some king of treachery?

ဘုရင်သည် ချက်ချင်းပင် တော်ဝင်ဆင်များ အဆင်သင့်ဖြစ်ဖို့ အမိန့်ပေးသည်။ တော်ဝင်အခမ်းအနားဖြင့်  ဇီဝက၏သရက်တောအုပ်သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ တောအုပ်သို့ ချဉ်းကပ်လာသည်နှင့်အမျှ သူ့နှလုံးအိမ်သည် အံ့သြမူများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် လေပြေညှင်း တိုက်ခတ်သွားသည်မှလွဲ၍ မည်သည့်အသံမှ မကြားရအောင် တိတ်ဆိတ်နေသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ မည်သည့်အတွက်ကြောင့် အရာအားလုံး ထူးထူးဆန်းဆန်း တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်နေရတာပါသလဲ။ ဖအေတူ မအေကွဲ အစ်ကိုတော်ကများ အာဏာသိမ်း လုပ်ကြံလို့မလား။

His fears were put to rest when he saw the Buddha himself surrounded by his disciples. How could such a great number of monks be so quiet! If only his little son could be so only for a moment, Ajatasattu thought, his heart greatly moved.


ထိတ်လန့်ကြောက်ရွံ့မှုများသည် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်အား တပည့်သာဝကများ ခြံရံလျက် ဖူးတွေ့လိုက်ရချိန်တွင် ငြိမ်းအေးသွားသည်။ ဒီလောက်များပြားတဲ့သံဃာတော်တွေ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်လွန်းလှပါဘိ။ ငါ့သားတော်ကလေးကို ဒီလိုမျိုး ခဏလောက် တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်ချင်စမ်းပါဘိဟု အဇာတသတ် တွေးမိသောအခါ အကြီးအကျယ် ကြည်နူးရွှင်ပျသွားသည်။

All was tranquil like an ocean in repose. Look where he would, he saw endless ranks of disciples. Then saluting the Buddha, the king asked: "What is the fruit of religious life?"

ပင်လယ်ပြင်ကြီး ငြိမ်သက်နေဘိသကဲ့သို့ အရာအားလုံး တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက် အေးချမ်းလှသည်။ ကြည့်လိုက်သည့်နေရာတိုင်း အဆုံးမရှိသော တပည့်သာဝကများကို တွေ့မြင်ရသည်။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရားအား ရှိခိုးဦးချပြီးနောက် ဘုရင်က ရဟန်းပြုရခြင်းကြောင့် ရအပ်သောအကျိုးကို  မေးမြန်းသည်။

And the Buddha answered the king's question in a discourse called the Samaphata Sutta. Glad at heart, the king made a solemn obeisance and departed.

သာမညဖလသုတ္တန်ကို ဟောကြားခြင်းဖြင့် ဘုရင့်မေးခွန်းကို ဗုဒ္ဓဘုရားက ဖြေကြားခဲ့သည်။ အဇာတသတ်မင်းသည် သရဏဂုံဆောက်တည်ကာ ဥပါသကာအဖြစ် ခံယူပြီး ပြန်သွားသည်။

The Maid Whose Beauty Drove a King Mad
ဘုုရင္အား ရူးေစေသာ မိန္းမပ်ိဳ

One of the stories associated with the Tazaungdine festival is the story of a beautiful maid  named Ummadanti. She was born of a rich noble family. Her farther thought that she was worthy to be a queen. So he sent word to the king who became interested. Before any girl could be selected to be queen, the king's wise brahmans had to go and see her. They must read the lineaments of the body and decide if she was fit to be a queen.

တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်နှင့် ဆက်စပ်နေသော ပုံပြင်တစ်ခုမှာ ဥမ္မာဒန္တိအမည်ရှိသော မိန်းမချောတစ်ယာက်အကြောင်း ဖြစ်သည်။ သူမသည် ချမ်းသာသော အမျိုးအနွယ်ကောင်း မိသားစုတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူမဖခင်က သူမသည် မိဖုရားဖြစ်ထိုက်သည်ဟု တွေးသည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရင့်ထံ လျှောက်ထားစေသောအခါ ဘုရင်က စိတ်ဝင်စားသည်။ မိဖုရားမမြှောက်မှီ ပညာရှိပုဏ္ဏာများသည် မိန်းမပျိုအား သွားရောက်ကြည့်ရှုရသည်။ မိန်းမပျို၏ ကြင်အံလက္ခဏာများကို ကြည့်ရှုပြီး မိဖုရားဖြစ်သင့်မဖြစ်သင့် ဆုံးဖြတ်ရသည်။

When the brahmans were treated to a banquet at Ummadanti's house, they were so intoxicated with the lady's beauty that they made a mess of everything at the table. Ummadanti was indignant that the king should send boors on such an important mission. She ordered her servants to throw the brahmans out of the house.

ဥမ္မာဒန္တိအိမ်တွင် စားကောင်းသာက်ဖွယ် တည်ခင်းသောအခါ ဥမ္မာဒန္တိ့အလှတွင် ယစ်မူးသွားသော ပုဏ္ဏားတို့သည် စားပွဲပေါ်ရှိ အရာအားလုံးကို ရှုပ်ပွအောင် လုပ်မိကြသည်။ ထိုကဲ့သို့ အရေးကြီးသောတာဝန်ကို ရိုင်းစိုင်းမသိတတ်သူများကို ဘုရင်က စေလွှတ်ရမလားဟု ဥမ္မာဒန္တိက အထင်မှားကာ စိတ်ဆိုးသည်။ ပုဏ္ဏာများကို အိမ်အပြင်သို့ ဆွဲထုတ်ပစ်ရန် အစေခံများကို အမိန့်ပေးသည်။

Now the brahmans could not very well report the matter to the king since they had made perfect fools of themselves. So they sent in a report to the effect that the lady Ummadanti was not worthy of being a queen.

အရှုးသဖွယ် ပြုမူခဲ့ကြသည့် ပုဏ္ဏာများသည် ထိုကိစ္စကို ဘုရင်အား အသိမပေးရဲ။  ထို့ကြောင့် ဥမ္မာဒန္တိသည် မိဖုရားမဖြစ်ထိုက်ဟူသော သတင်းသာ ပေးပို့ခဲ့လေသည်။

Rejected by the king, Ummadanti was given in marriage to the king's general, a man of great courage and integrity. Ummadanti, with all her love and respect for her husband, could not get over the slight the king had given her. With the rage of a woman scorned she bided her time for vengeance.

ဘုရင်က မရွေးချယ်သော်လည်း ဥမ္မာဒန္တိအား သတ္တိရှိကာ ဖြောင့်မတ်တည်ကြည်သော စစ်သေနာပတိနှင့် လက်ဆပ်ပေးခဲ့သည်။ ဥမ္မာဒန္တိသည် သူမခင်ပွန်းအား ချစ်မြတ်နိုး လေးစားသော်လည်း ဘုရင်ပေးခဲ့သည့် စိတ်ဒဏ်ရာသည် နည်းနည်းကလေးမှ သက်သာမလာခဲ့။ မထီမဲ့မြင်ပြ ုခြင်းခံရသော မိန်းမတစ်ယောက်၏ ခါးသီးမုန်းတီးမှုများဖြင့် လက်စားခြေနိုင်မည့် အချိန်ကောင်းကို စိတ်ရှည်လက်ရှည် သူမ စောင့်စားခဲ့သည်။

Then came the full moon day of Tazaungmone and the city blossomed forth in lights and festivities. The king was to ride the streets in full grandeur. It was a busy time for the general, Ummadanti's husband, who had to take charge of all security matters.

ထို့နောက် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ည ရောက်ပါလေရော။ ရွှေမြို့တော်သည် မီးရောင်စုံလင်းထိန်ကာ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများဖြင့် စည်ကားနေသည်။ ဘုရင်သည် အဆောင်အယောင် အခမ်းအနားများဖြင့် မြို့လမ်းများကို တိုင်းခန်းလှည့်လည်လေ့ရှိသည်။ ဥမ္မာဒန္တိခင်ပွန်း စစ်သေနာပတိမှာ တိုင်းပြည်လုံခြုံရေးကိစ္စများဖြင့် မအားလပ်အောင် အလုပ်များနေချိန် ဖြစ်သည်။

The general, before he left home to go on duty, said to his beautiful wife: "My dear, the king will ride in state through the city streets and he'll surely come to our door. Please do not show yourself, lest your beauty should do harm where such is not intend."


စစ်သေနာပတိသည် တာဝန်ကျရာသို့ မထွက်ခွာမှီ ဇနီးချောအား မှာကြားသည်။ ဘုရင်သည် မြို့တွင်းရှိ လမ်းများအား တိုင်းခန်းလှည့်လည်ရာတွင် ငါတို့အိမ်တံခါးရှေ့ ရောက်လာလိမ့်မည်။ ကျေးဇူးပြုပြီး မင်း ကိုယ်ယောင်မပြပါနဲ့ မင်းရဲ့အလှကြောင့် မရည်ရွယ်တဲ့ ဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်လာမှာစိုးလို့။

Ummadanti's noncommittal reply was lost in the tender cares she bestowed on her departing spouse. She gave him a loving sendoff and waited for what was to be her finest hour.

ဥမ္မာဒန္တိ၏ မယုတ်မလွန်အဖြေသည် ခွဲခါနီးခင်ပွန်းသည်အား နှုတ်ဆက်မှုများတွင် ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့သည်။ ခင်ပွန်းသည်အား နှုတ်ဆက်ပြီး အချိန်ကောင်းဖြစ်မည့် အချိန်ကို စောင့်ဆိုင်းသည်။

As soon as her maid, in obedience to her order, came and informed her that the king's chariot had come, Ummadanti went to the open window. In pride of power and beauty's bloom, she stood with a basket of flowers in hand. She then threw the sweet blossoms at the king, whose eyes turned to her in pleasant surprise. She smiled the smile of a sylph, alluring and tantalizing. The next moment she banged the window shut leaving the king in the dizzy heights of desire and covetousness.

အမိန့်နာခံသော အိမ်စေမှ ဘုရင်မင်းမြတ် မြင်းရထား ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်ကြောင်း အသိပေးလာသည်နှင့် ပြတင်းပေါက်သို့သွားကာ အာဏာ၊ အလှ ပြည့်စုံသူတစ်ဦး၏ မာန်မာနဖြင့် လက်ထဲတွင် ပန်းခြင်းတောင်းကိုင်ကာ ရပ်သည်။ ထို့နောက် မွှေးပျံ့သောပန်းများ ဘုရင်ဆီသို့ ပစ်ပေါက်လိုက်သောအခါ ဘုရင်က လှည့်ကြည့်ပြီး အံ့သြသွားသည့် မျက်လုံးတစ်စုံကို တွေ့လိုက်ရသည်နှင့် ချိုသာစွဲမက်ဖွယ် အကောင်းဆုံးအပြုံးကို သူမပြုံးလိုက်ပြီး  မကြာမှီ တံခါးကို ဆောင့်ပိတ်လိုက်သောအခါ ဘုရင်သည် လိုချင်တက်မက်သော စိတ်ဆန္ဒ အမြင့်ဆုံးသို့ရောက်ကာ မူးဝေသွားလေသည်။

After that the king was in no condition to continue his triumphant tour. He returned to the royal palace to fling himself down on the couch and moan in agony.


ထို့နောက် ရှင်ဘုရင်သည် တိုင်းခန်းလှည့်လည်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်နိုင်သော အခြေအနေ မရှိတော့။ နန်းတော်ဆီ ပြန်သွားပြီး သလွန်ပေါ်တွင် ပစ်လှဲချကာ ကိုယ်စိတ်နှလုံးဆင်းရဲကာ ငြီးငြူနေတော့သည်။

From that time on it was impossible for the general to see the king and take his  counsel on important matters of state. He was informed that the king was suffering from a strange malady. The general knew instantly the cause of the king's sickness. The king suffered in secret, ashamed of the unseemliness of his passion.

ထိုအချိန်မှစ၍ ရှင်ဘုရင်အား မြင်တွေ့ရဖို့ခက်ကာ တိုင်းရေးပြည်ရေး အရေးကြီးသော ကိစ္စမှန်သမျှ စစ်သေနာပတိအား လွဲထားသည်။ ဘုရင်သည် ထူးဆန်းသော ရောဂါတစ်ခု စွဲကပ်နေသည်ဟု သိရသည်။ စစ်သေနာပတိသည် ချက်ချင်းပင် ဘုရင်၏ အနာရောဂါဇစ်မြစ်ကို သိသည်။  ဘုရင်သည် လိုချင်တပ်မက်မူကို ရှက်ရွှံ့စွာ လျှို့ဝှက်ခံစားနေခြင်းဖြစ်သည်။

The general suggested that someone should be sent to the huge banyan tree where a powerful spirit lived and ask what should be done. He then put a trussed man in the hollow of the tree with instructions what to say. When the messenger came to the tree, the man in the hallow let forth an astounding oracle that the king was infatuated with the general's wife.


တန်ခိုးကြီးနတ်ရှိသည့် ညောင်ပင်ကြီးထံ လူတစ်ယောက်အား စေလွှတ်ပြီး မည်ကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်သင့်သနည်းဟု မေးမြန်းဖို့ စစ်သေနာပတိက အကြံပေးသည်။ သစ်ပင်အခေါင်းထဲတွင် လူတစ်ယောက် ဝင်နေစေပြီး မည်ကဲ့သို့ပြောဆိုရမည်ကို ညွှန်ကြားချက်ပေးသည်။ ဆက်သားလာသောအခါ သစ်ပင်ခေါင်းထဲမှလူက နတ်ပြောဟန်ဆောင်ကာ ဘုရင်သည် စစ်သေနာပတိမိန်းမကို စွဲလန်းနေကြောင်း ထူးဆန်းအံ့အား သင့်ဖွယ်ကောင်းသောစကားကို ပြောခဲ့သည်။

The general went to the king and told him what the oracle said and generously offered Ummadanti to his lord and king. Ashamed that his secret passion was known to nat and man, the king was brought to his senses and lived in peace, ruling his subjects justly.

သစ်ပင်စောင့်နတ်ပြောသည့်စကားနှင့် ဥမ္မာဒန္တိကို ရှင်ဘုရင်ထံ ဆက်သကြောင်း စစ်သေနာပတိက ဘုရင်အား လျှောက်ထားခဲ့သည်။ သူ၏ လျှို့ဝှက်တပ်မက်စိတ်ကို နတ်လူသိသွားပြီဟု အရှက်ရလျှက် ဘုရင်သည် အသိပြန်ဝင်လာကာ ငြိမ်းချမ်းစွာ နေထိုင်ပြီး တိုင်းသူပြည်သားများကို တရားမျှတစွာ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

The story is a favorite with professional players and amateurs. During the Tazaungdine festival the scene where the Lady Ummadanti threw flowers at the king is highlighted. The dramatists' ingenuity often makes the lady and the king bandy wits and the part of the king is clowned to the delight of the audience.


ထိုပုံပြင်သည် ကြေးစား၊ အပျော်တမ်း အနုပညာရှင်များ အကြိုက်ဖြစ်သည်။ တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်တွင်  ဘုရင်အား ဥမ္မာဒန္တိ ပန်းပေါက်ခန်းသည် အထင်ရှားဆုံး ဖြစ်သည်။ ဖျော်ဖြေသူ၏ တီထွင်ဖန်တီးမှုများဖြင့် ဥမ္မာဒန္တိ မိန်းမပျို၊ ဘုရင်၏ ကွေးကောက်ဟန်ပန်၊ အပြောင်အပျက် အမူအယာများသည် ပွဲကြည့်သူများ၏ အကြိ ုက်ဖြစ်သည်။

Tanhsaunmoun

(Tazaungmone)

Yellow robes for Kathina offering,

the reward of the Path is the aim.

At this time, scattering the pollins,

the luffa at the end of it gold stem

is rich in fragrance.

Amid the sky

in heavens above

the golden moon Canda

and the brilliant star Pleiades

shine merrily.

လှူကထိန် သင်္ကန်းနှင့်၊
မဂ်လှမ်းတဲ့ ဆုပန်ရွယ်။
သည်ချိန်ကို ဝတ်မှုံကြဲလို့၊
ခဝဲရွှေညှာရင်းမှာ သင်းရနံ့ကြွယ်။
တေ်ကာင်းကင်လယ် ထက်ဘုံဦး၊
ရွှေလစန္ဒာနှင့်၊
ကြတ္တိကာ ကြယ်ရောင်စွန်းတယ်၊
ထွန်းထိန်လို့မြူး။
(ဖိုးသူတော် ဦးမင်း)

Eleven ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အရှင်ပညာသီဟာဘိဝံသ (တရားဦးဓမ္မစကြာ) ရေးသားထားတဲ့ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့် သာမညဖလ အခါတော်နေ့ ဆောင်းပါးလေးက အတော်လေး ကောင်းပါတယ်။ အချိန်ရရင် ဒီလင့်ခ် လေးမှာ သွားဖတ်လို့ရပါတယ်။ အပေါ်က မြန်မာကဗျာလေးကတော့ သူငယ်ချင်းတစ်ယာက်ဖေ့ဘွတ်မှာတွေ့လို့ အတော်ပဲဟဆိုပြီး မလာတာ။ ဆရာမကြီး ဒေါ်ခင်မျိုးချစ်ရဲ့ Flowers And Festivals Around The Myanmar Year စာအုပ်ထဲက တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော်အကြောင်းကို ဘာသာပြန်ထားပါ။ အင်္ဂလိပ်လိုဖတ်တာ ပိုရှင်းတဲ့သူတွေအတွက် မူရင်းအင်္ဂလိပ်စာကို ရိုက်တင်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ဘာသာပြန် လိုအပ်ချက်တွေ ရှိခဲ့ရင် ကွျှန်မ အားထုတ်မှု ပေါ့လျော့မူသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရွှေပြည်ကြီးမှာတော့ တန်ဆောင်တိုင်မှာ သောက်စားပျော်ပါးကြလို့ လူကြီးတွေက စိတ်ညစ်၊ လူငယ်တွေက ပျော်။ အမိမြေရဲ့ အဝေး ရောက်နေပေမဲ့ အစဉ်အလာမပြတ် ကျင်းပကြတဲ့ ကထိန်ပွဲတွေ။ စာလာဖတ်သူတွေလည်း ပျော်စရာကောင်းတဲ့ တန်ဆောင်တိုင်ပွဲတော် ဖြစ်ပါစေလို့ (တန်ဆောင်တိုင်က ပြီးသွားပြီ ဆုတောင်းက နောက်ကျနေတယ် မှတ်တယ် း)

စန်းထွန်း
နိုဝင်ဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၃။

Credit to Khin Myo Chit " Flowers And Festivals Around The Myanmar Year"

All photos are from Google.