သူတို့တွေ ကွိကွအိအား ပြောဆိုနေကြတော့ တရုတ်စကားမပြောတဲ့ အဖြူစုံတွဲ၊ ဝိုင်း၊ ကိုယ်၊ ကိုယ်တို့ထိုင်ခုံရှေ့က အမေရိကန်ကြီးက တယောက်ကိုတယောက်ကြည့်ပြီး ပြုံးကြတယ်။ ဘာတွေလဲ ကိုယ်တို့နားမလည်ဘူးပေါ့။ သူတို့ဓာတ်ပုံရိုက်နေချိန်မှာ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ကို စူးစမ်းတယ်။ ရေတံလျှောက်လေးမှာ စီးနေတဲ့ ရေတွေထဲကနေ ကျောက်တွေရှာနေတာ တွေ့တယ်။ မန်နေဂျာမက စိန်တွေဟာ ဟိုးအမြင့်ကြီးမှာ ရှိတာမဟုတ်ဘူး ဒူးအောက်မှာပဲရှိတာ။ ဒါကြောင့် မြေကြီးမှာ သေသေချာချာကြည့်ရှာ။ ကျောက်ကိုထုခွဲလို့ စိန်တွေ့ရင် စိန်ကို ဖဲ့မယူနဲ့ အဲဒီလို ကျောက်မှာကပ်နေတဲ့ စိန်ကမှ တန်ဖိုးရှိတာတဲ့။ ကျောက်တွေကိုထုဖို့ တူ၊ မျက်စိကို ကာကွယ်ဖို့မျက်မှန်တွေ ပေးပေမဲ့ တူက လေးလို့ မသယ်တော့ပါဘူး။ ပလတ်စတစ်အိတ်လေးတွေပေးတယ် စိန်တွေထည့်ဖို့။ မန်နေဂျာမက ရယ်ဒီလားလို့မေးတော့ ရယ်ဒီလို့အော်ကြတယ်။ မဟုတ်သေးဘူး အာ ယူ ရယ်ဒီ အားလုံးက ရက်စ် ရယ်ဒီ။ မဟုတ်သေးဘူး အာယူရယ်ဒီ အားလုံးက အသားကုန်ဟစ်ပြီး သံပြိုင်ရယ်ဒီလို့ အော်ကြတယ်။ အောင်မယ် တချို့များဆို အရိပ်ရအောင် အမိုးထိုးပြီး တကယ့်ကို စိန်ရှာနေတာ။ ကျောက်ကိုထုခွဲသံ တဒိုင်းဒိုင်းသံတွေ ကြားရတယ်။ ကျောက်ခဲတွေမှာ စိန်ပွင့်လေးတွေ လင်းလက်နေတယ်။ အဲဒါတွေစုသွားပြီး စိန်ဖြစ်သွားတာတဲ့။
 |
| ဟိုက်ကာဒိုင်းမွန်းမိုင်းမှာ ရနိုင်တဲ့ ကျောက်တွေ |
 |
| အပြာရောင် အဖီမိုးချပြီး တကယ့်ကို စိန်ရှာနေတာ |
 |
| အခေါင်းထဲက စိန်သေးသေးလေးကို မြင်ပါသလား |
 |
| စိန်ရှာကြသူများ |
ဝန်ထမ်းတစ်ယောက်က ဝိုင်းကို ကျောက်လာပေးတယ် အထဲက အခေါင်းမှာ ခရစ်စတယ်ကျောက်လေး။ ကိုယ်ကတော့ အလကားမရ၊ ဘယ်တော့မှ အလွယ်တကူ မရနိုင်တဲ့ ကိုယ့်ကံကို ကိုယ်သိလေတော့ သစ်ပင်အောက်မှာ ထိုင်ပြီးအနားယူတယ်။ အချိန်စေ့လို့ပြန်တော့ အချင်းချင်း ဘာတွေရလဲလို့ ပြကြတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ ပလတ်စတစ်အိတ်ကသာ ဗလာ။ ရောင်းနေတဲ့ ကျောက်တွေကို စနည်းနာကြတော့ ဝိုင်းရတဲ့ကျောက်က ရောင်းရင် ၅ ကျပ်လောက် ရနိုင်တယ်။ ဝိုင်းက သူရတဲ့ ကျောက်တုံးကို ဗီယက်နမ်ထိတောင် သယ်သွားမလို့ဆိုပဲ အမှတ်တရတဲ့။ ကွတ်ကီး၊ အာလူးကြော်၊ ဟော့ဒေါ့၊ အအေး၊ ရေခဲမုန့်ကျွှေးပါတယ်။ ဝစ်စပီးလို့ခေါ်တဲ့ ပစ်ပြီးဆော့လို့ရတဲ့ဟာကို မသယ်ချင်ပေမဲ့ သူတို့က အတင်းပေးနေတော့ သယ်လာလိုက်တယ်။ ဝိုင်းက ထားပစ်ခဲ့လို့ မကောင်းဘူး သယ်လာလိုက် ပြီးမှ လွှတ်ပစ်လိုက်မယ်တဲ့။ Erie Canal Cruise စီးဖို့ သင်္ဘောဆိပ်ဆီ မောင်းပါတယ်။ လက်မှတ်သိမ်းတာက အင်္ကီျအဖြူ၊ ပခုံးပေါ်မှာ အနက်ရောင်အောက်ခံ အဝါကြောင်းတွေပါတဲ့ ရေကြောင်းသင်္ဘောဝတ်စုံ ဝတ်ထားတဲ့ မိန်းမငယ်လေး သုံးယောက်။ အပေါ်ထပ်ကို တက်တဲ့အချိန် တရုတ်တွေအားလုံး အကုန်ပြန်ဆင်းလာတော့ နေရာမရှိတော့တာ ဖြစ်ရမယ်။ အောက်ထပ်မှာ ထိုင်ခုံတွေ အများကြီး။ ဒါပေမဲ့ မြစ်ဘေးနားကပ်နေတဲ့ ထိုင်ခုံတွေက လူအပြည့်။ သဘောၤဦးပိုင်းကို သွားကြည့်တော့ အမေရိကန်တွေအပြည့်။ တရုတ်အဘိုးအဘွားစုံတွဲလည်း ထိုင်နေတယ်။ အမေရိကန်အဘွားကြီးကို ထိုင်လို့ရလား မေးကြည့်တော့ လာထိုင်တဲ့။
 |
| နယူးယောက်ပြည်နယ်မှာ သက်တမ်းအရှည်ဆုံးဖြစ်တဲ့ Fort Herkimer Church |
 |
| ဖြတ်သွားတဲ့ သင်္ဘောပေါ်က လူတွေက လက်ပြနှုတ်ဆက်ကြတယ် |
သင်္ဘောထွက်တော့ တရုတ်တွေ သင်္ဘောဦးပိုင်း လာကြတယ်။ ထိုင်ခုံနေရာအားလား မအားလား မမေးဘူး စွတ်ထိုင်ကြတော့တာပဲ။ ကွိကွအိအားနဲ့ ဓာတ်ပုံတွေရိုက်ကြ ကျွှပ်ကျွှပ်ကို ညံနေတာပဲ။ ဓာတ်ပုံရိုက်ချင်ပေမဲ့ ကိုယ်တို့က အတွင်းမှာဆိုတော့ ထွက်ရပြုရ အားနာတာနဲ့ မရိုက်တော့ဘူး။ နေရှိန်ကလည်းပြင်းတော့ နေကာမျက်မှန် မတပ်ထားတဲ့ဝိုင်းက မျက်လုံးကို ဖွင့်လို့မရဘူး။ လေတဖြူးဖြူးနဲ့ဆိုတော့ အိပ်တောင်ငိုက်တယ်တဲ့။ ကိုယ်ကတော့ ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ကို ငေးလိုက် ရှင်းပြတာကို နားထောင်လိုက်နဲ့။ ဖြတ်သန်းသွားတဲ့ သင်္ဘောတွေ၊ ငါးမျှားနေတဲ့ သင်္ဘောတွေ၊ ကမ်းခြေမှာ ငါးမျှားနေတဲ့သူ၊ စက်ဘီးစီးနေတဲ့သူတွေက လက်ပြပြီး နှုတ်ဆက်ကြတယ်။ တူးမြောင်းဟာ နဂိုက ၃၆၃ မိုင် ရှည်လျားပြီး အယ်ဘနီ ဟတ်ဆန်မြစ်ကနေ ဘယ်ဖဲလိုးမြို့ အီရီရေကန်ထိ ရှည်ပါသတဲ့။ နယူးယောက်စီးတီး၊ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ၊ Great Lakes တွေကို ချိတ်ဆက်နိုင်ဖို့အီရီတူးမြောင်းကို ဖောက်လုပ်ခဲ့ပါသတဲ့။ ၂၀၁၄ ဧပြီ ဝါရှင်တန်ဒီစီ ချယ်ရီပွဲတော်ကို သွားတုန်းက Mount Vernon Cruise စီးခဲ့တာကို သတိရမိသွားတယ်။ ဝါရှင်တန်ဒီစီကနေ ပတ်တိုးမတ်မြစ်အတိုင်း ၁ နာရီကျော်လောက် စုန်ဆင်းပြီး ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်က အမေရိကန်လွတ်လပ်ရေးဖခင်ကြီး စစ်ဗိုလ်ချုပ် ဂျော့ဝါရှင်တန်စံအိမ်ရှိတဲ့ Mount Vernon ကို ခရူစီးရတဲ့ခရီးက အင်မတန် သာယာတယ်။ နယူးယောက်ပြည်နယ်မှာ သက်တမ်းအရှည်ကြာဆုံး ဘုရားရှိခိုးကျောင်းဖြစ်တဲ့ Fort Herkimer Church နားရောက်တော့ သဘော်ကို အရှိန်နှေးပေးတယ်။ ဘုရားကျောင်းကို အခါကြီးရက်ကြီးတွေမှပဲ ဖွင့်လှစ်တော့တယ်တဲ့။ ၁၇၆၇ ခုနှစ်မှာ တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၇၂ မှာ နိုင်ငံ့သမိုင်းဝင်နေရာအဖြစ် မှတ်ပုံတင်ခဲ့ပါတယ်။
 |
| Mohawk Valley |
 |
| Erie Canal |
 |
| ကိုယ်တို့ရောက်နေတဲ့ တူးမြောင်းရေမျက်နှာပြင်က တဖက်ခြမ်း မြစ်ရေမျက်နှာပြင်ထက် မြှင့်နေတယ် |
 |
| ရေမျက်နှာပြင် တဖြည်းဖြည်း နိမ့်ကျသွားတယ် |
 |
| ကိုယ်တို့ရောက်နေတဲ့ ရေမျက်နှာပြင်က တဖက်ခြမ်း တူးမြောင်းရေမျက်နှာပြင်ထက် နိမ့်နေတယ် |
 |
| ဂျင်နရေတာ မောင်းလိုက်တော့ ရေတွေပြည့်လာတယ် |
 |
| ရေမျက်နှာပြင် တဖြည်းဖြည်း မြင့်တက်လာတယ် |
 |
| ရေမျက်နှာပြင် တပြေးတည်း ဖြစ်သွားပြီ |
 |
| ဒီတော့ ဂိတ်ကို ဖွင့်လိုက်ပြီ |
သြော်... ဒါကြောင့် ကိုယ်သိပါတယ်လို့ တွေးနေတာ။ ဆရာမကြီးဒေါ်ခင်မျိုးချစ်ရဲ့ ဥရောပအနုပညာ မိတ်ဆက်စာအုပ်ထဲမှာ လီယိုနာဒိုဗင်ချီ အကြောင်းပါတယ်။ အဲဒီစာအုပ် မဖတ်ဘူးသေးရင် ဖတ်ကြည့်ဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။ ဘာမီးကလပ်စစ်ကနေ ဒေါင်းယူနိုင်ပါတယ်။ မိနစ် ၂၀ လောက် မောင်းပြီးတော့ ပြန်လှည့်ပါတယ်။ Mohawk Valley မိုဟုတ်တောင်ကြားအလှကို တွေ့မြင်ရပါတယ်။ ဂိတ်နား သင်္ဘောရောက်တဲ့အခါ ရေမျက်နှာပြင်က တဖက်တူးမြောင်းဖက် မြစ်ရေပြင်က နိမ့်နေတယ်။ ဂျင်နရယ်မော်တာ လည်လိုက်တဲ့အခါ ရေတွေရောက်လာတယ်။ ရေမျက်နှာပြင် မြှင့်တက်လာပြီး တဖက်တူးမြောင်း ရေမျက်နှာပြင်နဲ့ တပြေးညီဖြစ်သွားတဲ့အခါ ဂိတ်တံခါးကို ဖွင့်လိုက်တယ်။ ခရူသင်္ဘောတွေ စီးရတဲ့အခါ မြင်ရတဲ့ ဘေးတဖက်တချက်က ရူခင်းတွေက သာယာလှပတာချည်းပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီအီရီခရူကတော့ အီရီကန်နယ်ကြောင့် ထူးခြားတယ်။ ဒီခရီးစဉ်မှာ ကိုယ်သဘောအကျဆုံးက အီရီကန်နယ်ခရူပါပဲ။ ကိုယ်တို့တိုးကားပေါ်က လူတော်တော်များများက ဒါမျိုးပထမဆုံးအကြိမ် မြင်ဖူးတာလို့ ပြောကြတယ်။ ကပ္ဗတိန်ပြောပြတာတွေလည်း အင်မတန် စိတ်ဝင်စားဖို့ ကောင်းတယ် Award Winning Naration ပါတဲ့။ အီရီကန်နယ်ကနေ မြောက်ကာရိုလိုင်းနား၊ တောင်ကာရိုလိုင်းနား၊ ဖလော်ရီဒါ Key West ထိ ဆက်သွယ်ထားပါသတဲ့။ နယူးယောက် အပ်စတိတ် Great Lakes တွေကနေ Midwest အနောက်အလယ်ပိုင်းဒေသ အိုဟိုင်းရိုးမြစ်၊ မစ္စစပီမြစ်အတိုင်း စုန်ဆင်းပြီး နယူးအော်လင်းထိ ၅ လ၊ ၆ လ ခရီး သူ သွားဖူးတယ်တဲ့။
 |
| အီရီကန်နယ်တူးမြောင်းက တခြားမြစ်ထက် မြင့်နေတယ် |
အခွင့်အခါသင့်ရင် စုန်ဆင်းကြည့်ဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်တဲ့။ အိုဟိုင်းရိုးမြစ်ဆိုလို့ ကန်တက်ကီပြည်နယ် လူဝီဗီလ်ကိုတောင် သတိရမိသွားတယ်။ လူဝီဗီလ်က အိုဟိုင်းရိုးမြစ်ဘေးနားမှာ ရှိတာကိုး။ ကိုယ့်ဆူပါဗိုက်ဆာ တရုတ်မယန်းကို ပြောပြတော့ ဘေဂျင်းကနေ တောင်ပိုင်း ဟန်ကျိုးအထိ ၁၁၁၅ မိုင် ရှည်လျားတဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အရှည်ဆုံးကန်နယ်၊ လူလုပ်မြစ် ဂရန်းကန်နယ် ရှိပါသတဲ့။ မြို့တော်ဘေဂျင်းဆီ ကုန်စည်တွေ ပို့ဆောင်ချင်တော့ ဖောက်လုပ်ခဲ့တာပါ ခုထိသုံးနေဆဲပါတဲ့။ ဟန်ကျိုးက တရုတ်အဘွားကြီးနဲ့ စကားစမြည်ပြောဖြစ်တော့ တရုတ်ပြည်မှာ ဆိုရိုးစကားရှိတယ် ကောင်းကင်မှာ တာ့ဟန် ... အင်္ဂလိပ်လို ဘယ်လိုပြန်ရမှာလိမ့်။ ဝိုင်းက paradise လို့ ပြောတာလား သူတို့ဗီယက်နမ်မှာလည်း ဆိုရိုးရှိတယ် အထက်မှာဆို Heaven ၊ Paradise လောက် သာယာတာ မရှိဘူး။ မြေပြင်မှာဆို ဟန်ကျိုးလောက် သာယာလှပတာ မရှိဘူးတဲ့။ ဟန်ကျိုးက ရေကန်က အင်မတန်သာယာတယ်။ စူးကျိုးက ပန်းခြံက အင်မတန်လှတယ်။ ဝိုင်းက စူးကျိုးကို ရောက်ဖူးတယ်။ စူးကျိုးက ပိုးထည်တွေက နာမည်ကြီးတယ်။ တရုတ်အဘွားကြီးက သုံး၊ လေးနှစ်တကြိမ် ဟန်ကျိုးနဲ့ တနာရီဝေးတဲ့ သူ့ဇာတိကို ပြန်တယ်။ ပြန်တိုင်း ဟန်ကျိုးကို သွားလည်တယ်တဲ့။ သူ့အသက်အရွယ်နဲ့ နှစ်တိုင်းပြန်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ဘူး လေယာဉ်စီးရတာ တော်တော်ပင်ပန်းတယ်တဲ့။
 |
| ဒီပန်းဝါဝါတွေကို အခြောက်လှန်းပြီး ရေနွေးကြမ်းထဲ ခပ်သောက်ဖို့ ခူးကြတယ် |
နောက်ဆုံးသွားရောက်တဲ့နေရာကတော့ စတန်းဝပ်ခံတပ်ပါ။ ပြင်သစ်၊ အင်ဒီယန်းစစ်ပွဲတုန်းက ဗြိတိသျှဗိုလ်ချုပ် ဂျွှန်စတန်းဝပ်က ၁၇၅၈ သြဂုတ် ၂၆ မှာ တည်ဆောက်ခဲ့တာ ၁၇၆၂ မှာမှ ပြီးပါတယ်။ အမြောက်တွေ၊ ဝက်ဝံသားရေတွေနဲ့ ဓာတ်ပုံရိုက်ကြတယ်။ ဘယ်အဆောင်က ဘာလုပ်တာလို့ ရှင်းပြထားတာကို ဖတ်ကြည့်တယ်။ တရုတ်အန်တီကြီး ၄ ယောက် ပန်းဝါဝါတွေကို ခူးနေလို့ ဘာလုပ်ဖို့လဲ မေးကြည့်တော့ အခြောက်လှန်းပြီး ရေနွေးထဲ ထည့်သောက်တာတဲ့။ မိန်းကလေးတွေအတွက် အင်မတန် သင့်တော်ပါသတဲ့။ ကိုယ့်ဘေးနားမှာထိုင်တဲ့ ၁ နှစ်ခွဲအရွယ် ကလေးမလေးက အတော်စိတ်ကြီးတယ်။ သူ့ဘာသာလုပ်မယ် ဆိုတာကြီးပဲ အမေလုပ်ပေးရင် အော်ဟစ်နေတယ်။ ရှေ့မှာထိုင်တဲ့အန်တီကြီးတွေက ချော့ရင် ငြိမ်နေတယ်။ ကလေးတွေက သိပ်သိတာပဲ။ ကိုယ့်ခြေထောက်ကို လာလာဆွဲတယ်။ ချစ်စရာ ဗွေနှစ်လုံးမလေး။ အဲယားကွန်းက မအေးလို့ တစ်နာရီလောက် အပူဒဏ်ခံလိုက်ရတယ်။ ခရီးသွားမှတော့ အိမ်မှာလိုတော့ ဘယ်အဆင်ပြေပါ့မလဲ။ တခြားတရုတ်တိုးဂိုက်တွေ အင်္ဂလိပ်နည်းနည်း၊ တရုတ်လိုများများ ရှင်းပြတယ်။ တိုးဂိုက်ဂျယ်ရီက အင်္ဂလိပ်ပြောတဲ့အတိုင်း တရုတ်လို ဘာသာပြန်တယ်။ ဂျယ်ရီရဲ့ကောင်းတဲ့အချက်က တနေရာကို ရောက်ပြီဆိုရင် အချိန်ပေးတာ သိပ်တော်တယ်။ နယူးယောက် စတိတ်ပြတိုက်က တိုးအစီအစဉ်မှာ မပါဘူး။ တိုးခရီးသည်တွေက အချိန်တိကျ၊ နောက်မကျတော့ ပိုနေတဲ့အချိန်ကို နယူးယောက်စတိတ်ပြတိုက်ကို လိုက်ပြတယ်။
နွေရာသီအထူးအစီအစဉ် I <3 NY တိုးခရီးစဉ် မြှင့်တင်ရေး ပထမဆုံးအသုတ်ဖြစ်တဲ့ ခုခရီးစဉ်မှာ အထူးအစီအစဉ်အနေနဲ့ နေ့လည်စာကျွှေးပြီး I <3 NY တီရှပ် ၄ ထည် မဲဖောက်ပါတယ်။ ဝိုင်းက မဲပေါက်တယ်။ ကလေးမလေးတစ်ယောက်က မဲနှိုက်တာ သူ့နံပါတ်ကို နှိုက်မိရဲ့သား ဖြစ်နေလို့ ရယ်ရလိုက်တာ။ ကိုယ်က သကြားလုံးပေါက်တယ် စားတောင်မစားလိုက်ဘူး အိမ်ရောက်တာနဲ့ လွှင့်ပစ်လိုက်တယ်။ ည ၇ နာရီခွဲ နယူးယောက်ကို ဝင်ရမှာ ဟော်လန်တန်နယ်မှာ ကားတွေပိတ်နေတာနဲ့ တရုတ်တန်းကို ၈ နာရီခွဲမှ ရောက်တယ်။ အစက ဖလပ်ရှင်းကို အရင်ဝင်ရင် မီနီရှာဘူးရှာဘူး သွားစားမယ်လို့ တွေးထားတာ။ ဖလပ်ရှင်းကိုလိုက်ပြီး သွားစားမလားလို့မေးတော့ ဝိုင်းက မလိုက်တော့ဘူးတဲ့။ ဖလပ်ရှင်းရောက်တော့ ၉ နာရီ အိမ်ကို ၉ နာရီခွဲမှ ရောက်တယ်။ ခရီးသွားရတာ ပင်ပန်းပေမဲ့ စိတ်အပန်းပြေတယ်။ ခရီးတွေသွားတော့ မမြင်ဖူးတာတွေမြင်ရ၊ မသိတာတွေသိရ၊ ခရီးတွေက သွားပြီးရင်း သွားချင်နေတုန်းပဲ။
Happy Traveling !
စန်းထွန်း
မေ ၂၉ ၊ ၂၀၁၅။
